یوسمیت Yosemite یک پارک ملی در ایالت کالیفرنیا –آمریکا است.این پارک در سال 1870 بعنوان پارک ملی انتخاب شد. اینجا مشهورترین مکان زمین از لحاظ زمین شناسی، چشمه‌ها‌ی آب گرم و آبشارها محسوب می‌شود و آبشار «آتشی» منطقه ال زیباترین چشم انداز این منطقه است.

چشم انداز فوق العاده این آبشار به خاطر بازتاب نور خورشید که از زاویه خاصی به آن می‌تابد ایجاد می‌شود. این منظره نادر را تنها می‌توان در دوره 2 هفته ای در اواخر فوریه مشاهده کرد. برای گرفتن چنین صحنه فوق العاده ای عکاس اغلب باید متحمل سالها صبر و رنج شود. دلیل این انتظار نیز این است که پیدایش این صحنه بستگی به برخی عوامل طبیعی دارد که در همان زمان باید به وقوع بپیوندد، پس شانس هم باید با عکاس یار باشد! اولین عامل مربوط به شکل گیری آبشار است.

این آب از آب شدن برف و یخی که از بالای کوه می‌آید تامین می‌شود. این یخ‌ها‌ بین ماه‌ها‌ی دسامبر و ژانویه تا آخر فوریه آب می‌شوند تا موقعی در اواخر فوریه که هیچ برفی برای آب شدن باقی نمی‌ماند. عامل دوم مربوط به زاویه خاصی است که خورشید باید با آن درجه بر آبها بتابد تا چنین منظره ای پدیدار شود. موقعیت خورشید باید دقیقا در یک نقطه خاص در آسمان باشد. این اتفاق نیز فقط در ماه فوریه و چند دقیقه کوتاه در هنگام تاریکی شب روی می‌دهد. پس اگر روزی که آسمان ابری است به آنجا بروید یا اگر عاملی مزاحم جلوی خورشید را بگیرد مجبور خواهید شد از چهره ناراحت خودتان روبروی آبشار عکس بیندازید! بد نیست این حقیقت را نیز بدانید که آب و هوای پارک ملی اغلب اوقات غیر قابل پیش بینی است. اینها را گفتیم تا شرایط سختی که عکاس برای گرفتن این عکسها متحمل شده را درک کنید!! این منظره بدیع تنها در دو هفته آخر ماه فوریه و در یک زمان کوتاه چند روزه ایجاد می‌شود.

به همین دلیل این پارک به "آبشار آتش یوسمیت" Yosemite Firefall نیز معروف است.

یاقوت یکی از کانی‌های سنگ‌های آذرین، است که بعد از الماس سخت‌ترین کانی‌ها محسوب می‌شود.

یاقوت در رنگهای سرخ و آبی و زرد در دسترس می‌باشد. در خرافات نشانه قدرت است.

یاقوت سرخ نامش از قرمز گرفته شده ، کروندوم جواهری با کیفیت ، یکی از بهترین سنگهای جواهر است که در جواهر سازی بکار میرود. یاقوت ها به رنگ های مختلف قرمز می توانند باشند، از صورتی تا جگری (زرشکی) یا قرمز قهوه ای پررنگ که بستگی به مقدار آهن و کرومیوم سنگ دارد. تکرار بلورهای مرکب کانی متساعد برای انکسار می سازند. در استحکام و عدم شکنندگی یاقوت سرخ اولین و از نظر سختی دومین بعد از الماس است. بلورهای منشور 3 وجهی با انتهای مخروطی یا مسطح هستند. هم زمان با رشد بلورها و بسته به شرایط زمین شناختی و کانی های موجود لایه های جدیدی تشکیل می شود و تنوع رنگ ها به نام منطقه بندی رخ می دهد.

كوارتز (sio2)در حالت عادي بي رنگ است .كه به آن در كوهي گفته مي شود. در صورت وجود نا خالصي يه رنگ هاي شيري،قرمز،بنفش. . . . ديده مي شود.

عقيق كوارتز قرمز رنگ است و آمتيست كوارتز بنفش رنگ است

از كوارتز در جواهر سازي ، شيشه سازي ، تهيه كاغذ سمباده ،...... استفاده مي شود

آمتيست نوعي كوارتز  است كه بخاطر ناخالصي منگنز چنين رنگ زيبايي پيدا مي كند.

این کانی(الیوین) سبز زیتونی با جلای شیشه ای و فاقد رخ است.جزء کانی حرارت بالاست در مجاورت آبهای گرم به سرپانتین و سپس به تالک تیدیل می شود

میکای سیاه سیلیکات تیره دارای رخ یک جهتی وحاوی آهن منیزیم و پتاسیم آبدار است

میکای سفید یک سیلیکات روشن دارای آومینیم و پتاسیم است بی رنگ تا سفیدمی باشد

مهمترين ميكاي پگماتيتي مسكوويت يا ميكاي سفيد است. اين كاني از لحاظ مصرف در نوع صفحه اي و پولكي توليد مي‌شود. ميكاي صفحه‌اي براي مصارف الكترونيك، اپتيك و عايق‌سازي حرارت و جريان الكتريسيته بكار برده مي‌شود. اما ميكاي پولكي به عنوان پركننده در سيمان، آسفالت، رنگ، تزئين بتون،

شاید به زودى تصور متداول درباره الماسها به کلى دگرگون شود. الماسهایى  که بخاطر زیبایى ، کمیاب بودن و زمان طولانى تولیدشان ارزش فوق العاده‌اى  داشتند، امروزه در آزمایشگاه و در مدت زمانى حدود یک ساعت بوجود مى‌آیند. اینکه این دگرگونى چه تأثیرى در صنعت جواهرسازى یا قیمت الماسهاى طبیعى در  بازار خواهد داشت هنوز در پرده‌اى از ابهام است. اما درباره نقش این  الماسهاى آزمایشگاهى در تکنولوژى ، شایعه‌هایى برخاسته از مجامع علمى به  گوش مى‌رسد.

بیشتر از هشتاد درصد از الماسهاى معدنى طبیعى به مصارف صنعتى از قبیل ابزارهاى  برش یا مواد ساینده براى تراشکارى و پرداخت دیگر سنگهاى قیمتى ، فلزات ، گرانیت و شیشه مى‌رسند. استفاده از الماس به عنوان نیم رسانا نیز نیازمند شرایط ویژه‌اى مثل بالاترین درجه خلوص ، بهترین بلورینگى و  تعیین اتمها به لحاظ الکتریکى فعال براى ایجاد گذرگاه الکتریکى در وسیله  مورد نظر است.
اما تمامى الماسهاى طبیعى بخاطر نقصها ، ناخالصیها و  ساختار ضعیفشان براى مصارف الکترونیکى نامناسبند. حتى با اینکه الماسهاى  مصنوعى و طبیعى داراى کیفیت جواهرى بسیار ارزشمند هستند، اما ممکن است  بخاطر رگه‌هاى ناچیز ناخالصیها براى استفاده به عنوان نیم رسانا مناسب  نباشند. در واقع تنها خالصترین این سنگها در کاربردهاى الکترونیکى پرقدرت  از سلفونها گرفته تا کامپیوترهاى شخصى و خطوط ارتباطاتى قابل استفاده‌اند.

دورنماى الماس

میزان ذخیره الماس جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد. زئیر 120 ، شوروی (سابق) 250 ، آفریقای جنوبی 72 ، بوستوانا 60 ، نامیبیا 15 ، آنگولا 20 ،  سیرالئون 6 و لسوتو 5 میلیون قیراط ذخیره دارند. همچنین میزان الماس تولیدی جهان در سال 1979 بدین شرح می‌باشد: زئیر 11160 ، شوروی (سابق) 10700 ،  آفریقای جنوبی 7640 ، بوتسوانا 3340 ، نامیبیا 1950 ، عتا 1500 ، آنگولا 750 ، ونزوئلا 750 و سیرالئون با 710 قیراط بیشترین تولید الماس جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

تولید الماس

الماس بطور طبیعى تحت فشارهاى زیاد اعماق زمین و در زمانى طولانى شکل  مى‌گیرد. اما در آزمایشگاه مى‌توان به کمک دو فرآیند مجزا در زمانى بسیار  کوتاهتر الماس تولید کرد. فرآیند فشار بالا _ دما بالا (HP HT) اساساً  تقلیدى است از فرآیند طبیعى شکل گیرى الماس در حالى که فرآیند رسوب گیرى  بخار شیمیایى (CVD) دقیقاً خلاف آن عمل مى‌کند. در واقع CVD بجاى وارد کردن فشار به کربن براى تولید الماس با آزاد گذاشتن اتمهاى کربن به آنها اجازه  مى‌دهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس در آیند.
این دو تکنیک  براى اولین بار در دهه 1950 کشف شدند. به گفته باتلر که هفده سال روى تولید الماس با استفاده از تکنیک CVD کار کرده است «از آنجا که پیشگامان تولید  الماس بدون فشار بالا در دهه 1950 با تمسخر سایرین از میدان به در شدند. تکنولوژى CVD هنوز دوران کودکى‌اش را سپرى مى‌کند.» هر دو فرآیند قادرند با سرعتى خیره کننده الماسهایى با کیفیت جواهر تولید کنند، اما در نهایت این  فرآیند CVD است که بخاطر کنترل ساده ناخالصى و اندازه محصول براى  تکنولوژیهاى الکترونیکى مناسب‌ترین خواهد بود.
فرآیند CVD با قرار دادن ذره بسیار کوچکى از الماس در خلأ آغاز مى‌شود. سپس گازهاى هیدروژن و متان به محفظه خلأ جریان مى‌یابند. در ادامه پلاسماى تشکیل شده باعث شکافته شدن هیدروژن به هیدروژن اتمى مى‌شود که با متان  واکنش مى‌دهد تا رادیکال متیل و اتمهاى هیدروژن بوجود آیند. رادیکال متیل  نیز به ذره الماس مى‌چسبد تا الماس بزرگ شود. رشد الماس در تکنیک CVD ،  فرآیندى خطى است، بنابراین تنها عوامل محدودکننده اندازه محصول در این روش  بزرگى ذره ابتدایى و زمان قرار دادن آن در دستگاه است.
به گفته دیوید هلیر (D. Hellier) ، رئیس بخش بازاریابى کمپانى ژمسیس ، «فرآیند HP HT نیز با ذره کوچکى از  الماس آغاز مى‌شود. هر ذره الماس در محفظه‌هاى رشدى به اندازه یک ماشین  لباسشویى ، تحت دما و فشار بسیار بالا درون محلولى از گرانیت و کاتالیزورى فلزى غوطه‌ور مى‌شود. در  ادامه تحت شرایط کاملاً کنترل شده‌اى این الماس کوچک به تقلید از فرآیند  طبیعى ، مولکول به مولکول و لایه به لایه شروع به رشد مى‌کند.»
گر  چه جنرال الکتریک در تولید الماسها به این روش پیشگام است و الماسهاى ساخته شده با تکنیک HP HT را براى مصارف صنعتى به بازار عرضه مى‌کرد اما تا پیش  از آنکه کمپانى ژمسیس با ساده سازى این فرآیند امکان تولید نمونه‌هایى با  کیفیت جواهر را فراهم کند، هرگز آن الماسها به عنوان سنگهاى قیمتى به فروش  نرسیده بودند.

در واقع الماسهاى زینتى مصنوعى بخش کوچک و در عین حال پر سودى از صنعت الماس  را تشکیل مى‌دهند. این الماسهاى رنگى که در مقایسه با همتاهاى بى‌رنگ شان  فوق العاده کمیاب و در نتیجه بسیار گرانبها ترند با توجه به نوع ناخالصیها  در رنگهاى گوناگون از قرمز و صورتى گرفته تا آبى ، سبز و حتى زرد روشن و  نارنجى تولید مى‌شوند. در واقع این الماسها مى‌توانند چنان کیفیت بالایى  داشته باشند که حتى ماشینهاى ساخته شده براى تشخیص سنگهاى مصنوعى از طبیعى  در تفکیکشان از یکدیگر دچار مشکل شوند، همانطور که امروزه برخى از بزرگترین الماس فروشان در صنعت نیز به زحمت از پس آن بر مى‌آیند.
شباهت فوق  العاده نمونه هاى مصنوعى و طبیعى باعث شده است تا تاجران الماس براى تشخیص  الماسهاى رنگى مصنوعى از سنگهاى طبیعى دست به دامن آزمایشگاههاى الماس  بلژیک و دیگر نقاطى شوند که بطور سنتى عهده دار تجزیه و تحلیل و تأیید  الماسها از نظر بزرگى قیراط ، رنگ و شفافیت هستند.

تشخیص الماسهای مصنوعی

آزمایشگاه آنتورپ و چند تایى دیگر در سراسر جهان براى تشخیص الماسهاى  مصنوعى بطور عمده از دو نوع دستگاه استفاده مى‌کنند. در دستگاه نوع اول با  تابش نور به الماس مشخصات طیفى نور جذب یا ساطع شده تجزیه و تحلیل مى‌شود. اگر نشانه‌هایى از الماس مصنوعى مشاهده شد، آزمایشگاه دستگاه دوم را بکار  مى‌گیرد که این دستگاه براى آشکار ساختن ساختار درونى کریستال از نور فرابنفش استفاده مى‌کند. این دستگاهها نقصهاى موجود در الماس را حتى در مقیاس میکروسکوپى یا اتمى نیز بررسى مى‌کنند.
در واقع الماسها نیز درست مثل درختان داراى حلقه‌هاى رشدى در اطراف هسته  درونى هستند. الماسهایى که در آزمایشگاه تولید یا براى تغییر رنگ دستکارى  شده باشند، ساختار رشد متفاوتى از خود نشان مى‌دهند. بنابراین با اینکه  آزمایشگاهها با استفاده از این دستگاهها قادر به تشخیص الماسهاى مصنوعى از  طبیعى هستند اما نگرانى عمده در صنعت الماس جایى است که افراد بدون این  دستگاهها توانایى تشخیص سنگهاى مصنوعى را نخواهند داشت.

الماس مصنوعی

این نوع الماس برای نخستین بار توسط گروهی از دانشمندان سوئدی در سال 1953ساخته شده است. جنرال الکتریک در سال 1954 برای اولین مرتبه با استفاده از گرافیت در فشار 50 تا 60 کیلو بار و دمای 1500 درجه سانتیگراد توانست الماس مصنوعی بسازد. در روش جدید که توسط ژاپنیها ابداع گردیده ، بخار کربن بر روی یک صفحه سرد جمع می‌شود، ابتدا CH₄ و H₂ در میکروویو در دمای بیش از 2000 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و بخار کربن بر روی یک صفحه سرد متمرکز می‌شود.

موارد مصرف الماس

الماس دارای مصارف صنعتی و زینتی است. گر چه الماس را بیشتر به عنوان  زینت بخش می‌شناسند، ولی بیش از 80 درصد آن به مصارف صنعتی می‌رسد. میزان  الماس مصرفی در صنعت از 74 درصد در سال 1934 به 89 درصد در سال 1979 فزونی  گرفته است. مصارف عمده الماس در صنعت جهت برش مواد بسیار سخت نظیر فولادهای آلیاژی و کاربید تنگستن ، ساییدن ، اره کردن سنگ و بتون و حفاریها بکار می‌رود.

تقسیم بندی الماسها بر اساس مصارف صنعتی

الماسها بر اساس مصارف صنعتی آنها به چهار گونه تقسیم می‌شوند:

1. الماس صنعتی که به علت شکل و رنگ آن ، مصرف زینتی ندارد.
2. الماس بورت که قطعه‌های کوچک و شکل نامناسب دارد.
3. الماس کاربونادو که مخلوطی از الماس ، گرافیت و کربن بی‌شکل (آمورف) است.
4. الماس بالاس
   12.5 درصد الماس تولیدی جهان به مصرف ساخت مته‌های حفاری و چاله زنی می‌سرد. 2.5 درصد دیگر هم از الماس تولیدی در ساختن ماشینهای  برش و پولیش و 75 درصد دیگر به صورت پودر و یا مواد ساینده به مصرف می‌رسد. مصارف صنعتی الماس به اختصار شامل ، مته‌های الماسی ، مواد ساینده‌ها ، اره‌های الماسی ، لوازم دندانپزشکی و جراحی و دستگاههای برشی و پولیش می‌گردد.

الماس در صنعت الکترونیک

به گفته جیمز باتلر (J.Butler)، یکى از شیمیدانان محقق در آزمایشگاه  تحقیقات نیروى دریایى ایالات متحده ، به لحاظ تاریخى سه مشکل عمده سر راه  استفاده از الماسهاى طبیعى در کاربردهاى الکترونیکى وجود داشته است. الماسهاى طبیعى همیشه به شکل بازدارنده‌اى براى استفاده همه جانبه گران  بوده‌اند و یافتن سنگهاى بزرگ با خلوص کافى نیز بسیار دشوار است. علاوه بر  این هیچ دو سنگى دقیقاً شبیه هم نیستند و خواص منحصر به فرد در هر یک  مى‌تواند مشکلاتى را در مدارهاى الکترونیکى به بار آورد. آخرین مشکل در  استفاده از الماس براى کاربردهاى الکترونیکى و کامپیوترى نیز نیاز به دو  نوع الماس یعنى سنگهاى نوع n و p براى هدایت الکترونیکى بوده است.
در دستگاههاى مجتمع باید از هر دو نوع الماس نیمه رساناى n و p استفاده کرد،  اما الماسهاى نوع n بطور طبیعى وجود ندارند و الماسهاى نوع p الماس آبى ،  به قدرى نادرند که هیچ راه مقرون به صرفه‌اى براى استفاده از آنها پیدا  نشده است. به هر حال الماسهاى مصنوعى این مشکلات را برطرف مى‌کنند. به گفته رابرت لینارس (R. Linares) ، بنیان گذار کمپانى آپولو دیاموند براى مثال مى‌توان با افزودن ناخالصى فلز برون به الماس ، نوع P یعنى الماس آبى را تولید کرد.
بطور مشابه دانشمندان مى‌توانند با افزودن فسفر به الماسهاى بى رنگ ، الماس نوع n را نیز تولید کنند. ما براى استفاده از الماس به نوع نیمه رسانا در  دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت نیاز به ترکیبى لایه‌اى از این دو نوع الماس  داریم. علاوه بر این با توجه به اینکه الماسهاى بى‌رنگ خالص در عمل بیشتر  از آنکه رسانا باشند عایق هستند، مى‌توان لایه‌هایى از آنها را به این  ترکیب افزود.
امروزه نیم رساناهاى بسیارى مثل سیلیکون در گستره وسیعى از دستگاههاى الکترونیکى بکار مى‌روند. اما الماس با توجه  به دامنه تغییرات حرارتى و سرعت فوق العاده بیشترش ، تنها در مقایسه با  خلاء است که عنوان دومین نیم رساناى برتر جهان را به خود اختصاص مى‌دهد. الماس با داشتن چنین ویژگیهایى و بخصوص امروز که آزمایشگاه قادر به تولید سنگهاى خالص و ناخالص کنترل شده‌اند، مى‌تواند  پایه گذار انواع سراسر نوینى از دستگاههاى الکترونیکى پرقدرت باشد. با  اینکه استفاده از الماس در صنایع الکترونیک به چند دهه دیگر واگذار شده  است، اما به اعتقاد لینارس این سنگ قیمتى صنایع نیم رسانا سازى را به کلى  دگرگون خواهد کرد.

برخى از کاربردهاى عملى الماس

• لوازم الکترونیکى ولتاژ و توان بالا مثل ترنهاى سریع السیر.
• دستگاههاى فرکانس بالا مثل رادارهاى پرقدرت و ایستگاههاى مخابراتى سلولى.
• دستگاههاى میکرو و نانو الکترو مکانیکى مثل ساعتها و فیلترهاى تلفنهاى سلولى.
• محاسبات کوانتومى مثل موارد مورد نیاز در ارتباطات امن.
• آشکارساز پرتوهاى پر انرژى مثل پرتو سنجهاى پزشکى.
• اپتیک و لیزرهاى پرقدرت مثل آنچه در کابل و خطوط تلفن یا پنجره شاتلهاى فضایى بکار می‌رود.
• الکترودهاى الماسى مقاوم به خوردگى که مى‌تواند محیطهاى آلوده را پاک کن

رده بندی سنگها:

تعریف سنگ

تعریف کانی

اقسام کانیها ( سیلیکاتها – غیر سیلیکاتها )

کانیهای ماگمایی – کانیهای رسوبی – کانیهای دگرگونی

نمونه های کانیها :

کوارتز – فلدسپات – کائولن – میکای سفید – آمفیبول – پیروکسن – الیوین – تالک – باریت – گالن – استیب نیت – زرنیخ – پیریت – مانیتیت – هماتیت – لیمونیت – کرومیت –گرافیت – کلسیت – دولومیت – ژیپس– انیدریت – هالیت.

انواع سنگها : 

الف- سنگهای رسوبی

1- سنگهای تخریبی: کنگلومرا – ماسه سنگ – سنگ رس.

2- سنگهای رسوبی شیمیایی آهکی : سنگ آهک – دولومیت – مارن – تراورتن – گل سفید – لوماشل .

3- سنگهای رسوبی تبخیری : گچ – نمک .

4- سنگهای رسوبی آلی سوختنی : ذغال سنگ- نفت وگاز

ب- سنگهای آذرین :

1- آذرین درونی : گرانیت – دیوریت – گابرو – پگماتیت .

2- آذرین بیرونی : ریولیت – آندزیت – بازالت – پونس – ابسیدین .

ج – سنگهای دگرگونی :

شیست – سنگ لوح – گنیس – مرمر – کوارتزیت .

اقسام دگرگونی

عوامل موثر در دگرگونی

اقسام فسیلها

تعریف سنگ:

مواد تشکیل دهنده پوسته زمین را سنگ می گویند مانند سنگ گرانیت- سنگ آهک .

تعریف کانی :

اجزاء تشکیل دهنده سنگ را کانی گویند که معمولا" متبلورمی باشد وترکیب شیمیایی ثابتی دارند مثل کوارتز- میکا – فلدسپات- کلسیت.

البته برای کانی تعریف تخصصی تری بیان می شود ( به مواد جامد،خالص،بلورین که دارای نقطه ذوب معین باشند و موجودات زنده در تشکیل آنها نقشی نداشته باشند کانی می گویند.)

اقسام کانــــــــی ها(ازنظر ترکیب شیمیایی وساختمان اتمی به دو دسته تقسیم می شوند )

1- کانی های سیلیکاتی : کانی هایی هستند که دارای بنیان سیلیس (سیلیسم-اکسیژن)می باشندو نمونه های آن عبارتند از :کوارتز-فلدسپات ها- میکاها-آمفیبول ها- پیروکسن ها-الیوین

2- غیر سیلیکات ها: عبارتند از:

الف- کربناتها مانند کلسیت – دولومیت

ب- سولفیدهامانند زرنیخ – استی بنیت – گالن – پیریت

ج- اکسیدها مانند هماتیت – لیمونیت – منیتیت – کرومیت

د- سولفاتها مانند باریت – ژیپس – انیدریت

ه- کلریدها مانند هالیت – سیلویت

و- فسفاتها مانند آپاتیت – فیروزه

اقسام کانیها از نظر منشاء تشکیل سه نوع هستند .

1- کانیهای ماگمایی : که بر اثر سرد شدن موادمذاب ماگما یا گازهای ماگما بوجود آمده اندو به دو دسته سیلیکاتی وغیر سیلیکاتی تقسیم می شوند .

2- کانیهای رسوبی : از ته نشین شدن کانی های مختلف تخریبی یا واکنش های شیمیایی بوجود می آیندمانند سولفاتها – کلریدها .........

3-کانی های دگرگونی : از دگرگون شدن سنگها بوجود می آیند مانند گرافیت و گرونا .

مشخصات بعــضی کــانــــی ها

1- کــــوارتـــــز:

دُر کوهی نام دارد، جزء کانی های سیلیکاتی بدون آهن ومنیزیم می باشد .ترکیب آن 

Sio2   می باشد.شکستگی صدفی دارد. سختی آن 7 می باشد یعنی شیشه را خط می اندازد.

خالص آن شفاف است وبه علت ناخالصی به رنگهای مختلف در می آید .

کوارتز غالبا" به صورت منشور 6 گوش است و در دمای 1700 درجه سانتی گرادذوب می شود . آب واسید به جزاسید فلوئوریدریک بر کوارتز اثر ندارد . این کانی در سنگ گرانیت به صورت رگه ایی و در ماسه سنگها وسنگ کوارتزیت وجود دارد .

موارد استفاده از کوارتـــــز

در صنعت شیشه سازی،ساختن عدسی ها، هسته ترانزیستورها،سیستم های مخابراتی ودر پزشکی ازآن استفاده می شود . عقیق نوعی کوارتز است که در جواهر سازی کاربرد دارد .

2- فلـــدسپـــات

جزء کانی های سیلیکاتی است.ترکیب آن سیلیکات آلومینیوم ویکی از فلزات قلیایی سدیم،پتاسیم،کلسیم می باشد .

اقسام فلدسپات ازنظر ترکیب بدو دسته تقسیم می شود .

الف - ارتوکلاز: که صورتی رنگ است ودر سنگهای آذرین روشن وجود داردوترکیب آن

سیلیکات آلومینیوم وپتاسیم می باشد . Si3O8Alk

ب- پلاژیوکلاز : فلدسپاتهای سدیم وکلسیم دار نامیده می شود و سفید رنگ است .

از تجزیه و هوازدگی شیمیایی فلدسپات خاک چینی (کائولن) بوجود می آید .فلدسپات در منطقه الوند همدان و همچنین در جاده بروجرد – اراک واطراف تویسرکان والیگودرز وجود دارد .

3- کــائـــولـــن

از تجزیه فلدسپاتها کائولن بوجود می آید که سفید رنگ است و ترکیب آن سیلیکات آلومینیوم آبدار است .از کائولن در صنعت چینی سازی وسرامیک و صنایع الکتریکی استفاده می شود .

کائولن در روستای حاجی آباد 50 کیلومتری جاده بروجرد – اراک وجود دارد .

4- مـــیـکــای ســـــفـیـد

جزء کانیهای سیلیکاتی می باشد . ترکیب آن سیلیکاتهای آلومینیوم و پتاسیم آبدار می باشد .

به آسانی ورقه،ورقه می شود و در مقابل حرارت مقاومت دارد .اسید بر آن اثر ندارد .

موارد استفاده:

به عنوان طلق چراغها و ...و به عنوان عایق در وسایل الکتریکی بکار می رود .میکای سفید در روستاهای منگاوی 35 کیلومتری جاده همدان – ملایر وجود دارد .

5- آمــفـیـبــــول

جزء کانی های سیلیکاتی می باشد. آمفیبولها سیلیکاتهایی هستند که فرمول مشخص ندارند .

در سنگهای آذرین تیره وجود دارند . یک نمونه آمفیبول آزبست نام دارد که به آن پنبه کوهی می گویند . رنگ سفید مایل به خاکستری دارد جلای ابریشمی دارد .در تهیه لباسهای ضد آتش نخهای نسوز وآجر نسوز و تهیه لوله ها وشیروانی های ایرانیت ودرلنت ترمز اتومبیل ها از آن استفاده می شود .

6- پــیــروکــــــــسن

جزء کانیهای سیلیکاتی میباشد یک نمونه آن اوژیت نام دارد که سیاه رنگ است . ترکیب شیمیایی سیلیکاتهای کلسیم ،آهن ومنیزیم می باشد . در سنگهای آذرین تیره وجود دارد.

7- اولــــیـــویـــــن

جزءکانیهای سیلیکاتی می باشدکه به رنگ سبز زیتونی است. ترکیب اولیوین سیلیکات آهن ومنیزیم می باشد  (MgFe)SiO4

   سختی 6.5است. اسید کلریدریک به آسانی آن را تجزیه می کند.

اولیوین بر اثر تجزیه به سرپانتین و سپس به تالک تبدیل می شود .

8- تالــــــــــک

از تجزیه اولیوین بوجود میآید- ترکیب آن سیلیکات ئیدراته منیزیم میباشد-سفید رنگ است.

از تالک در پزشکی ،لاستیک سازی ،کاغذ سازی ،سرامیک ،پودر بچه وپودرآرایش استفاده می کنند . تالک واولیوین درجاده بروجرد به طرف خرم آباد کیلومتر 25 درده گوشه محسن وجود دارد .

9- باریــــــت

جزءکانیهای غیرسیلیکاتی است- رنگ سفید یا خاکستری-جلای فلزی دارد سختی 2.5 تا 3 وزن مخصوص 4.5 دارد به عنوان گل حفاری چاههای نفت ودر ساختمان دیوارهای راکتور اتمی جهت غیر قابل نفوذ نمودن اشعه ایکس ودر صنایع رنگ سازی به کار می رود.      ترکیب آن سولفات باریم(Baso4 ) می باشد.

10- گـــالـــــن

سنگ معدن سرب است. رنگ خاکستری دارد –جلای فلزی دارد- سختی 2.5 تا 3 ترکیب آن

سولفید سرب است   PbS.وزن مخصوص آن 7.5 ،اسید نیتریک گالن را حل نموده و  تولید رسوب گوگردی می نماید .

موارد استفاده در باطری سازی –شیشه سازی ودر حروف ماشینهای چاپ ودرنقاشی وپزشکی جهت ساختن روپوشهای ضد اشعه يX وپوشش راکتور های اتمی از آن استفاده می شود .

گالن در معدن سرب(سرمک) آهنگران در20 کیلومتری جاده ملایر- اراک وجود دارد .

11- اســتــیــب نــیــت

فرمول شیمیایی سولفید آنتیموان Sb2S3 – رنگ خاکستری – دارای جلای فلزی می باشد

سختی آن 2 – وزن مخصوص 4.6 – اسید کلریدریک ومخلوط آمونیاک ونیترات نقره بر آن اثر میکند .

موارد استفاده : آلیاژآنتیموان با سرب سبب سختی آن میگردد ازاین آلیاژ در تهیه حروف چاپ، صفحات سربی ،پیل انباره وگلوله های توپ استفاده می شود .در داروسازی ،رنگ سازی و همچنین در ساختن کبریت مورد استفاده قرار می گیرد .

محل  پیدایش روستای داشکسن بهارلو از توابع قروه کردستان .

12- زرنیخ

ترکیب آن سولفید آرسنیک میباشد AS2S3.دورنگ دارد .جلای رزینی دارد .

زرنیخ زرد( زرنیخ ارپیمان)

زرنیخ قرمز(رآلگار) دارای سختی 2 وچگالی 3.5 مباشد.ASS

موارد استفاده از این کانی در رنگ سازی ،شیشه سازی، آتش بازی در ساختن ترقه وپزشکی

زرنیخ در تکاب زنجان وجود دارد .

13- پـیـریت

به معنی آتش است به رنگ زرد آتشین وجلای فلزی دارد ودر سنگ های آذرین موجود است وبه طلای ابلهان معروف است . درجه سختی6.5 ،وزن مخصوص 5 ودر اسید کلریدریک حل میشود . از پیریت در تهیه اسید سولفوریک نیز استفاده می گردد.

14- ماگنتیت(مانیتیت)

اکسید مغناطیسی Fe3o4: جذب آهنربا میشود ،دارای رنگ سیاه ،در اسید کلریدریک حل

میشود.در تهیه آهن استفاده میشود ودر کوه آلمه قولاخ روستای باباعلی در 35 کیلومتری جاده همدان- قروه یافت میشود.

15- هماتیت

هماتیت به معنی خون ،به رنگ قرمز (به رنگهای سیاه،قهوه ایی،قرمزیا خاکستری فولادی موجود است) سختی6.5 ، وزن مخصوص5 .این کانی در اسید کلریدریک حل میشود در تهیه آهن از ان استفاده میشود .به مقدار زیاد در معدن چغارت بافق یزد معدن شمس آباد اراک وروستای باباعلی یافت میشود .

16- لیمونیت

ترکیب آن اکسید آهن آبدار است Fe2o3(3H2O). زرد رنگ یا قهوه ای است . در تهیه آهن

از آن استفاده می شود .

17 کرومیت

از ترکیب اکسید آهن وکروم میباشد FeCr2O4. کرومیت به رنگهای سیاه وقهوه ای تیره وجود دارد – خاصیت آهربایی ضعیفی دارد .

ازآن کروم بدست می آورند که درصنایع فلزی بخصوص صنایع آهن استفاده میشود.

کروم سختی وکشش فولاد را در مقابل زنگ زدگی زیاد میکند . درساختن بدنه تانکها ی نفت و کشتیهای جنگی استفاده می شود . در سپر ودستگیره اتومبیل روکشی از کروم می کشند .

کرومیت در اطراف میناب و اسفندقه کرمان وجود دارد.

18- گــــرافیت

به معنی نوشتن میباشد . گرافیت ازکربن تشکیل شده،بسیارنرم است رنگ خاکستری دارد.

گرافیت کانی دگرگونی میباشد از دگرگون شدن زغال سنگها بدست میآید.

درساختن مداد،زغال الکتروموتورها،زغال پیلها،زغال کلاچ اتومبیلها،به عنوان روغن در ماشینهای حرارتی وهمچنین در رنگ سازی ازآن استفاده میشود .

در روستای دره مرادبیک همدان (بالای سیلوار) دره سوخته وجود دارد.

19- کلسیت

ترکیب آن کربنات کلسیم است اگر خالص باشد شفاف یا سفید رنگ است . بلور متوازی السطوح دارد.سختی آن 3میباشد.اسید کلریدریک سرد ورقیق آن را حل میکند .اگر کلسیت راحرارت دهیم به اکسید کلسیم یا آهک ساختمانی تبدیل میشود – بلور سنگهای آهکی است.

موارد استفاده در کارهای ساختمانی ودر کارخانه سیمان به عنوان کمک ذوب بکار می رود و همچنین در رنگ سازی ولاستیک سازی مورد استفاده دارد . در غارهای آهکی به صورت رگه ای در اغلب کوههای آهکی وجود دارد.

20-دولومیت

ترکیب آن کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم می باشد . رنگ خاکستری دارد . بر اثر واکنش شیمیایی در دریا به وجود می آید . اسید کلریدریک گرم و غلیظ بر آن اثر دارد .

موارد استفاده آن مانند کلسیت است .

21-ژیپس

بلور سنگ گچ می باشد .سختی آن 2 که با ناخن خط بر می دارد . ترکیب آن سولفات کلسیم آبدار است .CaSO4,2H2O

جزء کانیها یا سنگهای تبخیری می باشد، در دریاچه های شور تشکیل می شود . اگر 120تا130 درجه ی سانتیگراد به آن حرارت داده شود 1.5 مولکول آب آن خارج شده و به گچ بنایی تبدیل می شود .

موارد استفاده: در ساختمان سازی ، مجسمه سازی ، قالب گیری از آن استفاده می شود .

در گردنه ی آوج ، غرق آباد ساوه ،قم ،سمنان و... وجود دارد.

22-انیدرید

ترکیب آن سولفات کلسیم بدون آب است . از ژیپس سخت تر است در ایران ژیپس و انیدرید به سنگ پوشش نفت مشهور است .

23-هالیت

بلور نمک طعام است .بلورهای مکعبی شکل دارد .شفاف و شور مزه است .ترکیب آن کلرید سدیم NaCL می باشد. در دریاچه های شور بر اثر تبخیر به وجود می آید .

موارد استفاده:در صابون سازی ، دباغی ، تصفیه نفت ، سرامیک سازی ، داروسازی و به عنوان خوراک از آن استفاده می شود .

معدن نمک در خرقان آوج ، قم ، سمنان ، بندرعباس ، دریاچه ی قم،دریاچه ی ارومیه و جزیره هرمز وجود دارد.

انواع سنگها از نظر منشاء تشکیل

1- سنگ های آذرین        2- سنگ های رسوبی          3- سنگ های دگرگونی

تعریف سنگ های آذرین : سنگهایی هستند که از سرد شدن موادمذاب بوجود می آیند .

انواع مواد مذاب :

1-     ماگما : مواد مذاب درونی زمین را که دارای گازهای محلول می باشد ماگما می گویند .

2-     گدازه(لاوا): مواد مذابی را که درسطح زمین جریان میابند وفاقد گاز می باشند را گدازه می گویند .

اقسام سنگهای آذرین

1-     سنگهای آذرین درونی (پلوتونیک): سنگهایی هستند که از سرد شدن تدریجی ماگما دردرون زمین بوجود می آیند ودارای بلور می شوند .

نمونه هایی از سنگهای آذرین درونی:

الف- گرانیت : دارای کانیهای کوارتز— فلدسپات (اورتوکلاز) --- میکای سیاه میباشد. دارای خاصیت اسیدی ، رنگ روشن و متبلور بوده ودر الوند همدان وجود دارد.

ب- دیوریت : دارای کانیهای میکای سیاه – فلدسپات ( پلاژیوکلاز) --  آمفیبول و کمی پیروکسن است . خاصیت خنثی ، متبلور ودارای رنگ خاکستری است .

ج- گابرو : دارای کانیهای پیروکسن-اُلیوین – فلدسپات ( پلاژیوکلاز) می باشد. متبلور دارای خاصیت بازیک و به رنگ تیره می باشد .

د- پگماتیت : دارای کانیهای مختلف بزرگ می باشد. ودر آن کانیهایی مثل میکای سفید - کوارتز - فلدسپات - تورمالین و...وجود دارد . گرانیت – دیوریت – گابرو – پگماتیت در باتولیت الوند  همدان وجود دارد.

2-     سنگهای آذرین بیرونی ( آتشفشانی یا ولکانیک)

سنگهایی هستند که بر اثر سرد شدن سریع گدازه درسطح زمین بوجود می آیند و ریز بلور یا فاقد بلور میباشند .

نمونه هایی از سنگهای آذرین بیرونی

الف- ریولیت : رنگ روشن – خاصیت اسیدی- فاقد بلور میباشد . از کانیهای کوارتز – میکای سیاه – فلدسپات (ارتوکلاز) تشکیل شده است . در مناطق آتشفشانی مثل باباگرُگرُ- اطراف قروه – جاده قم-- تهران و... وجود دارد .

ب- آندزیت : کانیهای تشکیل دهنده آن مانند دیوریت شامل میکای سیاه – پلاژیوکلاز – آمفیبول وکمی پیروکسن است. دارای خاصیت خنثی بوده ودر باباگرُگرُ– گردنه آوج– علی آباد قم – تفتان و... وجود دارد .

ج- بازالت :ترکیب بازالت مانند گابرو می باشد یعنی از کانیهای پلاژیوکلاز – پیروکسن – اُلیوین و کمی آمفیبول تشکیل شده و دارای خاصیت بازیک می باشد . دارای بلورهای ریز یا فاقد بلور بارنگ تیره می باشد .

د- پونس (سنگ پا) :سنگ آذرین بیرونی است و هنگامی که مواد مذاب درونی به سطح زمین میرسد گازهای موجود در آن خارج شده که محل خروج گازها بصورت حفره باقی می ماند و حالت اسفنجی پیدا میکند و سبب سبک شدن آن میشود . فاقد بلور است . پونس بازالتی سیاه رنگ است. پونس در دماوند – اطراف قزوین وزنجان ودر باباگرُگرُ وجود دارد .

ه- اُبسیدین : مانند شیشه فاقد بلور است . شکستگی صدفی دارد و به رنگهای مختلف در اطراف کوههای آتشفشانی وجود دارد . در تهیه شیشه های رنگی کاربرد دارد .

2-سنگ های رسوبی :

       تعریف رسوب : شامل ذرات ریز و درشتی است که منشاء تخریبی یا شیمیایی یا آلی دارد که در مسیر رود یاکف دریا یا دریاچه ها ته نشین شده و منفصل از هم می باشند .

تعریف سنگهای رسوبی : هرگاه رسوبات نرم ومنفصل از هم بوسیله سیمان یا عوامل مختلف به هم بچسبند سنگهای رسوبی بوجود می آیند .

اختصاصات سنگ های رسوبی : دارای دوصفت می باشند .

1-     سنگهای رسوبی بخاطر تغییر جنس یا رنگ رسوبات یا تغییر در شرایط رسوبگذاری ( تغیر سرعت رود ویا پسروی  وپیشروی دریا ) لایه لایه می باشند .

2-     در اغلب سنگهای رسوبی فسیل جانوران و گیاهان گذشته زمین وجود دارند .

تعریف فسیل (سنگواره ) : به آثار وبقایای جانوران وگیاهان گذشته زمین که در سنگ ها پیدا می شوند فسیل می گویند به شرطی که نسل جاندار از بین رفته باشد .

انواع سنگ های رسوبی از نظر منشاء

به سه دسته تقسیم میشوند

1-     سنگ های رسوبی تخریبی : سنگهایی هستند که از به هم چسبیدن ذرات تخریبی سنگهای دیگر بوسیله سیمانی از جنس آهک یا سیلیس یا هماتیت بوجود می آیند .

نمونه هایی از سنگهای رسوبی تخریبی

الف- کــنگــلو مــرا: سنگهای درهم نامیده میشود که جزء سنگهای رسوبی تخریبی است،از به هم چسبیدن ذرات ریگ ،شن وماسه بوسیله خمیره ایی کنگلومرا بوجود می آید .کنگلومرا دو نوع است .

1- اگر قطعات تشکیل دهنده کبگلومرا صاف وصیقلی باشند به آن پودنگ می گویند

2- اگر قطعات تشکیل دهنده کنگلومرا زاویه دار باشند برش نام دارد .Beresh) )

کنگلومرا مشخص کننده سواحل دریاهای گذشته زمین است .

ب- ماسه سنگ :هر گاه ذرات ماسه (قطر ذرات ماسه بین 6/. تا2میلیمتر است) بوسیله خمیره ای به هم بچسبند وسخت شوند ماسه سنگ نامیده میشود . اغلب ماسه سنگها متخلخل میباشند وآب ونفت در آنها ذخیره میشود .

تفاوت کنگلومرا وماسه سنگ در قطر ذرات وبافت آنها می باشد .

ج- سنگ رس(سنگ رست) : جزء سنگهای رسوبی تخریبی است. از بهم چسبیدن ذرات رُس (قطر ذرات رُس از 6/. میلیمتر کمتراست) براثر فشار طبقات بالایی ومتراکم شدن بوجود میآید. نوعی سنگ رُس لایه لایه شیل نام دارد که به علت ناخالصی به رنگهای مختلف وجود دارد .

2-     سنگهای رسوبی شیمیایی وآلی وتبخیری: سنگهایی هستند که بر اثر واکنش شیمیایی یا از اجتماع پوسته جانداران یا تبخیر آب دریاچه ها بوجود می آیند .

اقسام سنگهای رسوبی شیمیایی عبارتند از :

1-     سنگهای آهکی : سنگهایی هستند که دارای بنیان کربنات می باشند واز طریق شیمیایی یا بر اثر فعالیت جانداران بوجود می آیند و خود به شش گروه تقسیم می شوند .

الف- سنگ آهک( caco3)

به رنگهای مختلف وجود دارد. بلور آن کلسیت است وبر اثر حرارت به آهک ساختمانی تبدیل میشود . ( یعنی cao).

ب- دولومیت- کربنات مضاعف کلسیم ومنیزیم میباشد وبه رنگ خاکستری است. از طریق شیمیایی در دریا بوجود میآید و اسید کلریدریک گرم وغلیظ بر دولومیت اثر دارد .

ج- گل سفید – از اجتماع پوسته آهکی پلانگتونها (روزن داران) بوجود میآید یعنی منشاء آلی دارد وسفید رنگ است .

د- تراورتن – سنگ آهک روشن ومتخلخلی است که در دهانه چشمه های آهکدار رسوب می نماید وبه عنوان سنگ روکار ساختمان بکار می رود .

ه- مارن – سنگ آهکی است که در آن رُس وجود دارد یعنی ( سنگ آهک + رُس)و در تهیه سیمان بکار میرود.

و- لوماشل – سنگ آهکی است که از اجتماع صدف جانوران دریا بوجود آمده باشد .

2- سنگهای تبخیری : سنگهایی هستند که بر اثر تبخیر آب دریاچه های شوروبه حد اشباع رسیدن نمکهای آن بوجود میآید . نمونه های آن عباذتند از :

الف سنگ نمک (Nacl )

کلرید سدیم نام دارد وشور مزه است بلور آن مکعبی است که به آن هالیت می گویند .

ب- سنگ گچ- ( Caso4,2H2o )

ترکیب آن کلسیم آبدار است سختی 2 دارد وبا ناخن خط بر میدارد . بر اثر حرارت به گچ بنایی تبدیل می شود .

3- سنگهای سوختی ( سوخت های فسیلی )

سنگهایی هستند که از تجزیه و تخمیر اندامهای گیاهان وجانوران بوجود می آیند و انرژی زا هستند . که انواع سنگهای سوختی عبارتند از : ذغال سنگ – نفت وگاز- شیل نفتی – قیر طبیعی.

طرز تشکیل ذغال سنگ : از تجزیه اندامهای گیاهان گذشته زمین که بین رسوبات دریا مدفون شده  بوجود آمده است. چند نمونه آن عبارتند از

الف- تورب قهوه ایی رنگ ونارس است با دود زیاد. 

ب- لیگنیت سیاه رنگ است حدود 80./. کربن دارد .

ج-آنتراسیت سیاه رنگ است حدود 95./. کربن دارد .

ذغال سنگ ایران حدود 195 میلیون سال پیش یعنی در دوره ژوراسیک بوجود آمده است.

نفت وگاز : از تجزیه وتخمیر مواد آلی جثه پلانگتونهای گذشته زمین در دریاها بوجود آمده یعنی نفت منشاء آلی دارد که ترکیب آن هیدروکربور است واغلب در مخازن تاقدیسی شکل دربالای آب شور دریاهای گذشته ذخیره شده است. نفت ایران در دوران سوم یعنی دوره های اُلیگوسن ومیوسن بوجود آمده است .

تعریف دگرگونی (متامورفیسم) : هرگاه سنگهای رسوبی یا آذرین در مدت زمان طولانی تحت فشار یا گرمای زیاد قرار گیرند ونوع کانیها وبافت سنگ عوض شود،سنگ جدید را سنگ دگرگونی می گویند وبه این عمل دگرگونی می گویند .

عوامل موثر در دگرگونی عبارتند از :1-گرما 2- فشار 3- محلول های شیمیایی مخصوصا" آب می باشد که سبب دگرگونی سنگها می شوند .

اقسام دگرگونی: 1- حرارتی 2- مجاورتی 3- دینامیکی 4- دفنی 5- ناحیه ایی(عمومی) .

1-     دگرگونی حرارتی : هرگاه گدازه که از دهانه آتشفشان خارج میشود به خاطر داشتن گرمای زیاد سنگهای مسیر راه را پخته وآنها را دگرگون کند به این دگرگونی حرارتی می گویند که گرما در آن بسیار موثر است .

2-     دگرگونی مجاورتی : هرگاه ماگمای درونی زمین گرمای خود را به سنگهای اطراف (سنگهای درونگیر) منتقل کند سنگهای اطراف پخته یا دگرگون می شوند مثل دگرگونی مجاورتی اطراف باتولیت الوند همدان – در این دگرگونی گرما موثر است .

تعریف هاله دگرگونی : محدوده دگرگون شده اطراف دگرگونی مجاورتی و...را هاله دگرگونی می گویند . مثل هاله دگرگونی اطراف الوند که به شعاع 7 کیلومتر سنگهای اطراف دگرگون شده است .

3-     دگرگونی دینامیکی: هرگاه بر اثر زلزله طبقات زمین نسبت بهم جابه جا شوند سنگهادر محل جابه جایی بر اثر اصطکاک و گرمای بوجود آمده وتا چند متر سنگهای اطراف جابه جایی دگرگون می شوند در این دگرگونی گرما و حرکت موثر هستند .

4-     دگرگونی دفنی : هر گاه رسوبات در دریا به علت سنگینی رسوبات و فرو رفتن کف دریا زیر هزاران متر رسوب مدفون شوند در زیر بر اثر گرما واز بالا بر اثر فشار طبقات دگرگون می شوند . در این نوع دگرگونی گرما و فشار موثر هستند .

5-     دگرگونی ناحیه ایی (عمومی) : هر گاه منطقه وسیعی از سنگهای رسوبی بر اثر فشار و گرما دگرگون شوند ، دگرگونی ناحیه ای نامیده می شود . مثل دگرگونی دو طرف جاده همدان به طرف ملایر و تویسرکان .

تعریف بافت : به ظاهر سنگ که مربوط میشود به قطر ذرات و شکل ذرات و طرز آرایش آنها نسبت بهم بافت می گویند .

اقسام بافت در سنگهای دگرگونی :

1-     بافت لایه لایه که سنگ بخاطر داشتن ساختمان و نوع کانی ها لایه لایه می شود .

2-     بافت دانه دانه ایی که سنگ بخاطر داشتن بلور دانه دانه می باشد .

اقسام سنگهای دگرگونی :

1-     شیست: بافت لایه لایه دارد،سطح آن ناصاف است.از دگرگون شدن شیل (سنگ رُس) بوجود می آید. در سطح آن کانیی وجود دارد که به همان نام نامگذاری می شود

( میکاشیست- آمفیبول شیست- تالک شیست و...) رنگ آن خاکستری است .

2-     سنگ لوح : بافت لایه لایه دارد. خاکستری رنگ است . دارای سطح ناصاف وفاقد کانی است . از دگرگون شدن شیل (سنگ رُس) بوجود می آید .

3-     گنیس (گنایس) : بافت لایه لایه دارد . سطح سنگ بطور متناوب از خطوط تیره وروشن بوجود آمده بر اثر فشار زیاد کانیهای تیره و روشن از هم جدا شده اند . از دگرگون شدن گرانیت یا کنگلومرا بوجود می آید .

4-     مرمر: بافت دانه دانه دارد. رنگ های مختلف دارد. از دگرگون شدن سنگ آهک بوجود می آید . ترکیب کربنات کلسیم دارد. بلور آن کلسیت است .

5-     کوارتزیت : بافت دانه دانه دارد . رنگ سفید یا خاکستر ی دارد. بسیار سخت است . بلورهای آن کوارتز است. از دگرگون شدن ماسه سنگ بوجود می آید .

فسیل ها :

تریلوبیت – بازوپایان (اسپی ریفر- رنگونلا- پرودکتوس)

مرجانها(زافرانتیس) از فسیل های مشخص کننده دوران اول ( دوران پالِِیوزوییک) می باشند .

آمونیت ها- بلمنیت ها- دوکفه اییها (گریفه آ)

– خارتنان( میکراستر- کلیپاستر) فسیل های مشخص کننده دوران دوم (دوران مزوزویک) می باشند .

فسیل پکتن- تک سلولی نومولیت از فسیلهای مشخص دوران سوم می باشند .  

كاني تالك داراي تركيبات شيميايي سيليكات منيزيم آبدار به فرمول Mg3(Si4O10)(OH)2
مي‌باشد که در سيستم منوكلينيك متبلور شده است. اين كاني كمتر در طبيعت بصورت خالص
يافت شده و به طور كلي در سنگهاي دگرگوني وجود دارد و در رده سيليكاتهاي ورقه اي
قرار مي‌گيرد.
تركيب خالص اين كاني داراي 36/63 درصد سيليس و 98/31 درصد اكسيد
منيزيم و 75/4 درصد آب مي‌باشد. رنگ آن معمولاً سفيد، سفيد نقره اي، سبز كمرنگ،
خاكستري متمايل به سبز و سبز تيره مي‌باشد( بسته به نوع ناخالصي ودرجه خلوص آن).
رنگ تالك درحالت كلوخه ممكن است خاكستري يا سبز باشد ولي به حالت پودري و خالص
داراي رنگ سفيد درخشان مي‌باشد.
تالك داراي جلاي مرواريدي نيمه شفاف و لمس چرب
دارد. وزن مخصوص نوع خالص آن بين 7/2 تا 8/2 متغير است. در صورت خالص بودن، تالك
داراي سختي يك مي‌باشد ( نرمترين كاني در جدول موهس كه با ناخن خط
برمي‌دارد).
از لحاظ شكل ظاهري تالك بندرت داراي بلورهاي مسطح مي‌باشد. اغلب
توده‌اي با ساختمان داخلي ورقه‌اي، همچنين توده‌اي دانه‌اي، فشرده و مخفي بلورين
(كريپتوكريستالين) است. كليواژ تالك كامل است. يعني باعث صفحات نازك قابل انحناء
ولي بدون خاصيت ارتجاعي مي‌گردد.

تالكي كه در صنعت بكار مي‌رود از نظر كاني
شناسي، فزون بر خود كاني تالك، طيف وسيعي از كانيها را شامل مي‌شود كه بهترين آنها
عبارتند از:
تالك مورد استفاده در صنعت علاوه بر خود تالك طيف وسيعي از كاني ها
را شامل مي‌گردد كه مهمترين آنها پيروفيليت، سرپانتين، آنتوفيليت، ترموليت و
آكتينوليت مي‌باشند. اين كانيها در طبيعت معمولاً با تالك همراه هستند.
تالك يك
كاني خنثي، غيرساينده و نرم است كه به راحتي پودر مي‌شود و به عنوان پركننده در
رنگ، پلاستيك، كاغذ، لاستيك، چسب، داروسازي و گچ بكار مي‌رود.

اليوين

  

ترکیب شیمیایی:سیلیکات آهن منیزیم،(Mg,Fe)2Sio4 رده:سیلیکات زیر رده:نسوسیلیکات گروه:اولیوین کاربرد:به عنوان جواهرسنگ،مصارف صنعتی درماسه های دیر گدازو سایا،نوعی کانسنگ منیزیم و از نمونه های معدنی. تنوع نمونه:نمونه های پریدوت اولیوین ها در واقع یک سری هستند که از فالیت شروع شده و به فورستریت ختم میشود.فایالیت غنی از آهن با فرمول خالصورستریت ختم میشود.فالیت غنی از آهن با فرمول خالص Fe2Sio4 و فورستریت غنی از منیزیم با فرمول شیمیاییت غنی از منیزیم با فرمول شیمیاییMg2Sio3 . در این سری آهن و منیزیم می توانند جانشین یکدیگر شوند بدون آنکه تاثیر چندانی بر ساختمان بلوری داشته باشند. فایالیت بدلیل محتوای آهن دار آن ضریب شکست بالاتری دارد،سنگینتر و رنگ آن تیره تر از فورستیت است.در غیر این صورت تمایز این دو کانی از هم مشکل است وعملا تمام نمونه های آن هم حاوی منیزیم و هم حاوی آهن هستند. اولیوین را با نامهای شیمیایی بسیاری می شناسند فایالیت و فورستریت علاوه برنامهای اصلی شان با نامهایی مانند کریزولیت ،زمرد شب وپریدوتیت نیز آورده می شوند . کریزولیت یک واژه آلمانی است که در مورد اولیوین جواهری به کار می رود.اما امروزه گاهی اوقات اولیوین سبز زرد کمرنگ را با این نام می شناسند. اولیوین در سنگهای اتشفشانی اولترامافیک و نیز مرمر یافت می شود که از سنگهای اهک ناخالص تشکیل شده است.مافیک کلمه ای است که برای تعریف سنگهای اتشفشانی بارمحتوای آهن و منیزیم فراوان به کار برده می شود. این کانیهای دارای نقطه ذوب بالایی هستند. اولیوین از نخستین کانیهایی هستند که از ماگمای مافیک متبلور می شوند.برخی سنگهای الترامافیک تقریبا از الیوین تشکیل شده اند که به آنها دیونیت گفته می شود. پریدوتیت ها ترکیب شیمیایی مشابهی با ماگمای ذوب شده در جبه زمین دارد . لذا پریدوتیت ها متداولترین سنگی هستند که به مقدار زیاد درزمین وجود دارد. الیوین در بسیاری از شهاب سنگهای آهن-نیکل یافت میشودکه گاهی اندازه آنها به حدی است که 50 درصد حجم شهاب سنگها را تشکیل می دهد. ویژگیهای فیزیکی تنوع رنگ این نوع کانی از رنگی نزدیک به سبز زمردی گرفته تا سبز زرد کمرنگ که متداولتر است می باشد.این کانی همچنین بی رنگ ،قهوه ای تا تیره نیز یافت می شود. جلا:شیشه ای شفافیت:نیمه شفاف تا شفاف سیستم بلوری :ارتورمبیک،m/2m/2m/2 نمود بلوری:به شکل تخته ای مسطح تا جعبه ای شکل است .این کانی بیشتر به صورت دانه هایی در شن های آبرفتی و بیگانه سنگهای دانه ای یافت در سنگهای غنی از منیزیم یافت میشود. رخ:سطح رخ آن در دو جهت ضعیف و با زاویه 90 درجه که متفاوت از فایالیست ها می باشد. شکستگی:صدفی سختی:7-5/6 گرانش ویژه:تقریبا5/3در فورستریت و3/4 در فایالیت ها(گرانش بالای متوسط در کانیهای غیر فلزی اثر خط:سفید از دیگر ویژگیهای این کانی ضریب شکست ان است که 70/1-46/1میبا و دارای دو شکست است. کانیها همراه شامل دیوپسید، اسپینل، پلاژیو کلاز، فلدسپار،کرومیت، هورن بلاند، سرپنتین، شهاب سنگهای آهن- نیکل و اوژیت است. این کانی ها در جزیره Zagbargad در دریای سرخ دورتر از سوحل مصر، موگوک، میانمار( پیشتر آن را با نام برمه می شناختند) ، افریقای جنوبی، کوههای اورال ، پاکستان ، سوئد ، فرانسه، برزیل، آلمان ، مکزیک، ویکتوریا، استرلیا، چین، امریکا یافت می شود.

کوارتز

  

فرمول شیمیایی: SiO ، دی اکسید سیلیکون رده: سیلیکات ها زیر رده: تکتو سیلیکات ها گروه: کوارتز کاربرد: سیلیس مورد استفاده در اجزاهای الکتریکی، شیشه ای، لنز های نوری، ساینده ها، جواهر سنگ ها، سنگ های تزئینی و ساختمانی و ... ویژگی های فیزیکی کوارتز: کوارتز متداولترین نوع کانی بر روی زمین است. این کانی تقریباً در همه محیط های زمین شناختی یافت می شود و کانی سازنده تقریباً تمام انواع سنگ هاست. تنوع کوارتز از نظر شکل و رنگ در مقایسه با سایر کانی ها بیشترین است و این مسئله به دلیل توزیع گسترده و فراوانی کوارتز در طبیعت است. برخی از انواع ماکرو بلورها( بلور های بزرگ) به عنوان سنگ های تزئینی و جواهر سنگ ها شناخته شده اند. آمیتیست نوعی جواهر سنگ بنفش رنگ است. سیترین نوعی جواهر سنگ زرد تا نارنجی است که در طبیعت به ندرت یافت می شود و غالباً بر اثر حرارت آمسیست ایجاد می شود. رنگ کوارتز شیری سفید کدر، کوارتز رز صورتی تا قرمز کم رنگ و کوارتز دودی قهوه ای تا خاکستری است . کریپتو کریستالین ( بلور هایی که حتی برای مشاهده با میکروسکوپ بسیار ریزند) بعنوان سنگ های نیمه قیمتی و در تزئیین به کار می روند. انواع مختلف کوارتز بیشتر بر اساس ویژگی تا رنگشان طبقه بندی می شوند . نه تنها کوارتز بلکه 8 نوع کانی دیگر هم وجود دارد که از ساختار SiO تشکیل است. این کانی ها و کوارتز پلی مورف هایی از اکسید سیلیکون هستند و به گروه غیر رسمی به نام گروه کوارتز یا سیلیس تعلق دارد. تمامی آنها به جزء کوارتز بر روی سطح زمین نادر هستند و تنها د دما و فشار بالا یا حضور هر دو فاکتور پایدار می مانند. ویژگی های فیزیکی : توع رنگ در کوارتز ها به اندازه تنوع طیف های مجود است اما کوارتز شفاف متداولترین نوع کوارتز از نظر رده بندی رنگ است و بعد هم کوارتز های شیری یا سفید قرار گرفته اند. کوارتز ارغوانی (آمیتیست)، صورتی( کوارتز زرد)، خاکستری یا قهوه ای تا سیاه ( کوارتز دودی غیر متداول هستند.) جلای بلور های شیشه ای و جلای کریپتو کریستالین ها معمولاً مومی تا مات است اما می تواند شیشه ای هم باشد. نمود های بلوری کوارتز نیز متنوع است اما مشهور ترین نوع آن منشور های هگزاگونال است که به یک هرم 6ضلعی ( که معمولاً دو تای آن رمبوهدرون است ) ختم می شود. رخ در 3 جهت بسیار ضعیف است ( رمبوهدرال)
نوع شکست: صدفی سختی:7 که کریپو کریستالین ها کم تر است. گرانش ویژه: 2/65 یا کم تر در صورتی که از نوع کریپتو کریستالین باشد خط اثر: سفید آمیتیست بیشتر در برزیل، اورگوئه، مکزیک، روسیه، خلیج تاندر در کانادا و برخی نقاط در ایالات متحده یافت می شود. وفور کوارتز دودی در برزیل، کلررا، اسکاتلند و کوههای آلپ در سویس بیشتر است. کوارتز رز نیز به فراوانی وجود دارد اما مقدار زیادی از آن از برزیل وارد می شود. عقیق های دانه ریز البته در برزیل، مونتانا، مکزیک و آلمان یافت می شود. کانیهای همراه کوارتز متنوعند که از جمله آنها می توان آمونوزیت، تورمالین به ویپه البائیت ، ولفارامیت، پریت، ریولیت،ژئولیت، فلوئوذیت، کلسیت، گولد، ماسکوویت، توپاز، بریل را نام برد.

كانی شناسی و سنگ شناسی دولومیت

مقدمه:

كانی دولومیت یك كربنات رومبوئدرال متعلق به سیستم بلوری تری گونال یا هگزاگونال است بطورایده آل،دولومیت ازتعداد برابری یون تشكیل شده است كه توسط صفحاتی از آنیونهای بطورمنظم جداشده اند.حالت خوب مرتب شده شبكه دولومیت باعث یك سری انعكاس های فوق ساختمانی دردیفراكتومتراشعه ایكس(XRD) می شود كه ازنظرساختمانی با كلسیت متفاوت است . بیشتردولومیت های عهد حاضردرمقایسه بادولومیت های قدیمی تردارای درجه نظم پایین تری هستند.واژه پروتو دولومیت برای كربناتهای Ca-Mg ساخته شده درآزمایشگاه بانظم انعكاسی خیلی ضعیف یا بدون نظم انعكاسی معرفی شده است. برخی ازدولومیت های بانظم كم عهد حاضر را پروتودولومیت ها نامیده اندولیكن اگرنظم انعكاسی هرچند ضعیف ، داشته باشند ، دولومیت هستند تا اینكه پروتودولومیت باشند.

جانشینی آهن دردولومیتها فراوان است ودولومیت آهن دارباچند درصد مول تشكیل می شود، كه ممكن است آنكریت همراه داشته باشد جانشینی كانیهای كربنات كلسیم توسط دولومیت وته نشینی سیمان دولومیتی ممكن است بلافاصله بعد ازاینكه رسوبات ته نشین شدند، یعنی همزمان با رسوبگذاری ودرطی دیاژنزاولیه (قبلاً دولومیتی شد ن سین ژنتیك نامیده می شد) یا مدتی طولانی بعد ازرسوبگذاری (معمولاً بعد ازسیمانی شدن ، ودرطی دفن) انجام گیرد(دولومیتی شدن اپی ‍ژنتیك) خیلی اوقات واژه اولیه برای دولومیتی بكارمی رود كه برته نشست مستقیم ازآب دریا یا دریاچه دلالت دارد درحقیقت اكثردولومیت ها توسط جانشینی دركانی های كربناته ای كه قبلاً تشكیل شده اند به وجود می آیند ، هرچند سیمان های دولومیتی نیزفراون است.كلمه دولومیت هم برای نمونه كانی وهم برای نمونه سنگ وواژه دولستون برای نمونه سنگ بكاربرده می شود .

سنگهای كربناته براساس مقداردولومیت بصورت زیرتقسیم می شوند:

سنگ آهک دولومیتی :10 تا 50% دولومیت

دولومیت كلسیتی: 50 تا 90% دولومیت

دولومیت (دولستون) : 90تا 100% دولومیت

پراكندگی دولومیت ها درادوار زمین شناسی یكسان نیست واغلب گفته شده است كه با بازگشت زمان به عقب فراوانی دولومیت افزایش می یابد به نظرمی رسد ، دولومیت ها درپركامبرین فراوان ترازسنگهای آهكی باشند واین موضوع منجربه این پیشنهاد شده است كه آب دریا تركیب متفاوتی داشته است به طوریكه دولومیت می توانسته است مستقیما ته نشین شود ، یا می توانسته خیلی به سادگی جانشین شود،‌عقاید دیگراین است كه محیط های دولومیتی شدن درسرتاسرجغرافیای قدیم وآب وهوای قدیم مختلف متداول تربوده است ، یا اینكه براحتی دراثرگذشت زمان ، سنگهای آهكی زمان زیادی داشته اند تا دولومیتی شوند.زمین شناسی دولومیت:

دولومیت یكی از سنگهای كربناتی است كه از رسوبات عادی دریایی بشمار می‌رود. برای مثال در بیشتر نقاط جهان در تریاس دولومیت ها نمود بارزی دارند. بخش اعظم دولومیت ها در شرایط بیرونی از طریق رسوب از آب دریا در شرایط آب و هوای گرم و خشك و در وضعیتی كه آب دریا حاوی نمك فراوان و هوا حاوی مقدار زیادی دی‌اكسید‌كربن باشد، بوجود می‌آید. دولومیتهای دیاژنتیكی در نتیجه جایگزینی متاسوماتیك كلسیت با دولومیت در جریان دیاژنز تشكیل می‌شوند. دولومیتهای مناسب صنعت در مجموعه‌های كربناتی پلاتفرمی، نواحی چین خورده و فرورفتگیهای بین كوهها یافت می‌شوند. بزرگترین ذخیره دولومیت ایران متعلق به دولومیت های همدان است كه دولومیت در آن با ضخامت زیاد بر روی آهك منطقه قرار گرفته و به صورت گسله در مجاورت تشكیلات جوانتر واقع شده است كه عامل بوجود آمدن آن قرارگیری این منطقه در زون سنندج سیرجان است كه یکی از فعالترین زونها از نظر تاثیر فازهای تكتونیكی و ایجاد درزه و شكاف و شكستگیهامی‌باشد. کانی های دولومیت:

منشاء دولومیت ومدل های دولومیتی شدن:

هنوزمناظره ومباحثه زیادی درمورد منشا دولومیت به ویژه درارتباط با دولومیتی شدن فراگیرنده پلا تفرم های كربناته ،‌وجود دارد.یكی ازمشكلات دولومیت ساخت آن درآزمایشگاه تحت شرایط دیاژنیكی – رسوبی بااستفاده ازآبهای طبیعی است. بنابراین بررسی فاكتورهای شیمیائی كنترل كننده دررسوبگذاری دولومیت مشكل می باشد آب دریا نسبت به دولومیت فوق اشباع است ولیكن بخاطرداشتن ساختمان خیلی منظم به نظرمی رسدتوسط فاكتورهای مختلف جنبشی از رسوبگذاری مستقیم دولومیت جلوگیری به عمل می آید(قدرت یونی بالای آب دریا ،هیدراسیون واكتیویته كم) بطوریكه آراگونیت وكلسیت با منیزیم بالا، با ساختمان ساده ترشان بجای آن ته نشست می كنند. بررسی اصلی دردولومیتی شدن دریك سنگ آهك ،‌تعیین منشا Mg+2ومكانیزمی است كه سیالات تشكیل دولومیت راازداخل سنگ ها عبورمی دهد.

درحال حاضردولومیت ها دررسوبات بین جذرومدی- بالای جذرومدی باهاما ،فلوریدا و سواحل شیخ نشین خلیج فارس ته نشین می شوند.خصوصیات و كاربرد:

اولین استفاده از كلمه سنگ آهك به معنی تحت الفظی آن به سنگی اطلاق گردیده كه تولید آهك از آن میسر بوده است ، لذا ریشه در صنایع اقتصادی كانی ها داشته است. ولی از نظر زمان شناسی مدرن سنگ آهك به گروه وسیعی از سنگ ها اطلاق می شوند كه برخی از آنها دارای ارزش های مختلفی برای تولید آهك می باشند. سنگ آهك شامل همه سنگ های رسوبی می گردد كه دارای بیشتر از 50 درصد كانی كلسیت و دولومیت بوده و كانی كلسیت ماده ی اصلی و دولومیت مینرال فرعی در آنها می باشد . ولی روی هم رفته مجموع كربنات های اغلب سنگ آهك های تجارتی 90 درصد پایین تر می باشد .سنگ آهك دولومیتی :

به سنگ آهك های با بیشتر از 10 درصد كانی دولومیت گفته می شود.

سنگ آهك منیزیم دار :

به سنگ آهك هایی با 5 تا 10 درصد كانی دولومیت اطلاق می شود. سنگ آهكی كه در صنعت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. باید برای درصد بسیار بالایی یعنی 95 درصد یا بیشتر از كانی كلسیت باشد.محتوی كربنات كلسیم همان طور كه ذكر شد تنها محدودیت مصرف برای سنگ آهك می باشد و هیچ محدودیت دیگر از نظر منشأ یا عوامل دیگر وجود ندارد این سنگ ممكن است آواری ،شیمیایی ، بیوژنتیك (ارگانیكی) ، متراكم تا بلورهای درشت بوده و تقریباً در تمام رنگ ها با بافت االیتی ،كراس بدینگ ، حفره دار، و از نظر مواد دیگر چرتی ،ماسه ای ، سیلتی ، رس دار، شیلی دار، با فسیل و بدون فسیل در موارد متعدد مصرف شود و در مراجعه به یك سنگ آهك بهتر است دو تا سه صفت مهم آن ذكر شود.دولومیت:

به سنگ رسوبی اطلاق می شود كه محتوی بیشتر از 50 درصد كانی كلسیت و دولومیت بود كانی دولومیت آن بیشتر از كلسیت باشد . البته تقسیم بندی های فرعی با درصد های مختلف بین این دو نیز وجود دارد :

دولومیت كلسیتی (Calcitic dolomite):

به دولومیت با 10 درصد یا بیشتر كانی كلسیت گفته می شود .

دولومیت با خلوص بالابه یك سنگ دولومیتی با ارزش از نظر تجارتی اطلاق می شود كه مجموع كربنات ها ی آن بالاتر از 97 درصد بوده ولی كانی كلسیت آن فقط 3 تا 4 درصد می باشد.

اكثریت دولومیت ها نتیجه ی تبلور مجدد سنگ آهك بوده و احتمالاً‌صفات بعدی مانند لایه بندی قطعات چرت در آن حاصل و عده ای از صفات فرعی مانند اجزاء صدفی، فسیل ها ، االیت ها و غیره در آن ممكن است از بین بروند. در نتیجه دولومیت معمولاً یكنواختی بیشتری از آهك ها را از نظر سنگ شناسی نشان می دهند و روی هم رفته دولومیت ها از دانه بندی یكنواخت تر و بلورهای درشت تری برخوردارند. عده ای از دولومیت های توأم با لایه های یك در میان رسوبات تبخیری تصور می شوند كه نتیجه ی مستقیم رسوب شیمیایی باشند. در دولومیت ها معمولاً رنگ روشن تر ، متراكم تر و كلاً لایه بندی شده و از نظر سنگ شناسی یكنواخت می باشند . سنگ آهك متبلور را(Crystalline lime stone) مناسب برای صیقل دادن به عنوان سنگ نما و بنای ساختمان ها در تجارت اصولاً مرمر نامیده می شوند (در ایران این سنگ به سنگ چینی معروف است) ولی بیشتر از كلمه ی Orthomarble برای سنگ آهك متبلور نیز استفاده می شود تا از مرمر واقعی با منشأ متامورفیكی متمایز گردد.

موارد استفاده:

دولومیت و سنگ آهك در موارد زیر بطور مشترك مصرف می گردند:

1- به عنوان سنگ خرد شده (Crushed Stone): برای اجزاء سیمان، سنگ زیر سازی جاده و راه آهن، تونل های تخلیة فاضلاب و به صورت ریزتری در مرغداری‌ها، سفید كاری، شن و قلوة خرد شده و به صورت گرد در معادن زغال و غیره

2- به عنوان كمك ذوب: در ذوب و تصفیة آهن و سایر فلزات در كارخانه های فلوتاسیون.

3- به عنوان Sal Conditioner: در خاك های كشاورزی جهت خنثی كردن اسیدیتةخاك و بهبود رشد گیاهان، در این صورت آنرا آهك كشاورزی یا اصطلاحاً آگلایم (aglime) می نامند و در حقیقت این ماده آهك نبوده بلكه گرد سنگ آهک می باشد.

4- به عنوان منبع تهیة آهك: و یك باز شیمیایی با انواع مصارف مهم صنعتی.

5- به عنوان یك ماده شیمیایی خام در ساختن شیشه، خنثی كردن اسیدها

6- به عنوان سنگ ساختمانی.

خصوصیات فیزیكی:

برای مصرف شدن بصورت قطعات و یا مواد فیزیكی دیگر سنگ آهك یا دولومیت باید یكنواخت، غیر متخلخل، بدون چرت و مواد ارگانیكی و پیریت باشد.علاوه بر دارا بودن كلیة صفات لازم برای یك ساختمانی خوب مانند رنگ یكنواخت به خاطر تأثیر آن در انتخاب انواع مصارف، بافت یكنواخت از نظر دانه بندی و غیره سنگ آهک یا دولومیت باید فاقد سولفات آهن (به خاطر احتمال اكسیداسیون و ایجاد زنگ زدگی) و كوارتز و چرت (به خاطر سخت كردن كار با سنگ) بوده و تخلخل آن از نظرارزش تجارتی نباید بیشتر از10 درصد باشد.

خصوصیات شیمیایی:

1- به عنوان مادة خام سیمان:

یكی از مهمترین شرط های لازم و ضروری برای سنگ آهك مورد مصرف سیمان محدودیت منیزیم است سنگ آهك مزبور نبایستی بیشتر از 3 درصد منیزیم (حدود 5 درصد mgco3) داشته باشد. لذا این محدودیت دولومیت و سنگ آهك دولومیتی را از خانوادة سنگ های مناسب سیمان جدا نموده و همچنین حد بسیار مشخصی را برای سنگ های مناسب معین می نماید.

لذا سنگ های آهكی مورد استخراج برای سیمان نباید با تغییرات جانبی یا عمودی به فازدولومیت تبدیل شوند. حداكثرمنیزیم قابل قبول درمحصول آماده شده 5 درصد وقلیائی (هیدوكسید ، سدیم وپتاسیم) معمولاً 5/1 درصد می باشد ولی اگرسیمان با اجزاء حساس مصرف گردد باید این نسبت درحدود 6% درصد ثابت نگه داشته شود.2- به عنوان سنگ كمك ذوب: مصرف دولومیت به عنوان كمك ذوب به دلایل ذیل كمترازآهك بوده وچه ازنظرمفید بودن آنها مصرف آهك بردولومیت ترجیح داده می شود:

درصورت مصرف دولومیت درجه حرارت بیشتری دركوره لازم خواهد گردید.

دولومیت ازنظركمك به جریان ذوب وتصفیه ناخالصی ها به خاطروجود مواد غیرازكلسیم راندمان كمتری دارد.

منیزیم داخل دولومیت سبب كاهش روانیت سرباره های تولید شده می گردد.

بهرحال هركوره ای كه بنا می شود برای مصرف یكی ازدوسنگ دولومیتی یا آهكی باید درنظرگرفته شود ونمی توان به طورمتغیریا یك درمیان ازآنها استفاده نمود.

3-به عنوان منبع آهك:

خصوصیات سنگ آهك ودولومیت ازنظرتولید آهك قرن ها پیش ساخته شده است این سنگ ها تحت تاثیرحرارت تولید دی اكسید كربن وآهك می كنند..4به عنوان بازهای شیمیایی:

طبیعت بازی كربنات ها درسنگ آهك ودولومیت ازنقطه نظرشیمیایی وتجزیه نسبتاً آسان این دو ، آنها را به مواد باارزش درخیلی ازعملیات شیمیائی تبدیل نموده اند . البته مصرف سنگ آهك با درصد كلسیم بالا دراین موارد ترجیح داده می شود زیرا درخیلی ازموارد مصارف متالوژی (كمك ذوب) ، تولید بیكربنات سدیم (sodaash CaHco3 ) كربوكلسیم () ودرصنایع شیشه سازی وكاغذسازی قابل مصرف به جای آهك می باشد.

.5به عنوان ماده اولیه درلعاب:

كربنات سدیم ومنیزیم یكی ازماده های اولیه لعاب می باشد كه به منظورتامین CaوMg مورد نیازدرلعاب ازكربنات كلسیم ته نشینی ویا دولومیت استفاده می شود. این مواد موجب تیرگی لعاب می شوند ودرلعاب های ارزان قیمت به كارمی روند.

.6به عنوان دیرگداز:

خصوصیات اختصاصی دولومیت:

علاوه برمصارف با ارزش مشترك باسنگ آهك ، دولومیت با داشتن خصوصیاتی منحصربه خود مصارف مخصوصی نیزدارد.دولومیت یا سنگ آهك دولومتی رادركوره های مخصوصی در 1500c حرارت می سوزانند این عمل سبب حذف چند درصدی دی اكسید كربن() می شود كه ممكن است درآهك معمولی باقی بماند محصول حاصل كه كمی سیلیسی است به نام dead burned dolomite نامیده می شود.

استخراج وآماده سازی:

سنگ آهك ودولومیت برای تمام مصارف جزسنگ ساختمانی به طریقه های استاندارد نوع پله ای یا ازسواحل استخراج می گردند. ابتدا ناخالصی های سطح آن برداشته شده وبعد ازحفاری وانفجاردرآن بارگیری شده وبه سنگ شكن هاحمل می گردد.به خاطروزن زیاد وحجیم بودن آهك ودولومیت دیواره های آن دراستخراج بسیاربلندترازتمام مواد غیرفلزی بجزشن وماسه می باشد معمولاً تمركزدرتعداد محدودی كارگاه استخراجی ولی با وسعت زیاد ومجهزبه ماشین آلات سنگین ازنظرهزینه با صرفه ترخواهد بودبرای .....

مصارف ساختمانی سطح سنگ آهك ودولومیت باید باطله برداری گردیده وتوسط انفجارهای بسیارخفیفی شل گردند یا با حفركانالهایی سنگ را بصورت بلوك های بزرگ وكوچكی بودن انفجار استخراج كرد وباماشین های مخصوصی نیزقطعات بزرگ به ابعداد 4 فوت عرض وضخامت 8 الی 12 وطول تا 60 فوت ازطرفین بریده شده وسپس توسط كوه محل بریدگی رابزرگتروبالاخره می توان قطعه سنگ راصاف جدانموده وبه زمین انداخت وبعداً توسط حفاری درآن یا روش های دیگربه اندازه های مختلف تقسیم نمود.

از بزرگترین معادن دولومیت ایران می توان به دولومیت تواندشت اوچستان شرقی،دولومیت احمد آبادو... اشاره کرد.

کلیست

کانی : آپاتيت   (Apatite)

Ca5[(F,OH)|(PO4)3]

سيستم تبلور:هگزاگونال

رده بندي:فسفات

جلا:شيشه اي - چرب

شكستگي:صدفي – نامنظم

شفافيت:شفاف - نيمه شفاف

خاصيت مغناطيسي:ندارد

نوع سختي: ترد

اشكال ظاهري : بلوري - آگرگات دانه اي - توده اي - نيمه شكل دار – اووليتي

ژيزمان : فراوان ; آلمان غربي و شرقي ، چك و اسلواكي ، پرتغال ، نروژ ، سوئيس ، مكزيك ، سوئد ، URSS و افريقاي جنوبي

خواص شيميايي : محلول در اسيدها

تركيب شيميايي : پيچيده - ادخال فراوان با Cl (كلروآپاتيت) - S (آلستاريت) و Mn (منگالديت)

رنگ كاني :سفيد - زرد متمايل به سبز - سبز - سبزآبي - بنفش - قرمز - قهوه اي قرمز

رنگ اثر خط :سفيد

تفاوت با كاني هاي مشابه : سختي - چگالي - محلول در اسيدها

تشابه كاني شناسي : نفلين - كوارتز – بريل

منشا تشكيل:ماگمايي - پگماتيتي - پنوماتوليتي - هيدروترمال - رسوبي

شكل بلورها:منشورهاي طويل - قرصي شكل

محل پيدايش:كانادا

ساير مشخصات : لومينسانس آبي سبز - نارنجي - قرمز تا آبي تيره نشان مي دهد. در تهيه انرژي هاي مصنوعي - غير صنعتي نيز كاربرد فراوان دارد.

وجه تسميه : از واژه يوناني apatan يعني گول زدن گرفته شده است

جسم و روح خود را از نیروهای بی نظیری که طبیعت به شما ارزانی داشته است محروم نسازید».
 

از گذشته های بسیار دور انسانها علاقه فراوانی به استفاده از جواهرات و سنگها داشته اند و از آنها برای کسب قدرت ، ثروت ، موفقیت ، سلامتی و درمان بیماریها ، جلوگیری از حوادث ناخوشایند وخنثی کردن تأثیرات نامطلوب و منفی سیارات ، استفاده می کردند.
روشن بینان ودرمانگران بزرگ نیز از خواص جواهرات آ گاه و دریافته بودندکه سنگها دارای خواص مغناطیسی و درمانی هستند.

سنگها در طول میلیون ها سال در اعماق زمین پرورش یافته اند و روند پالایش و پاکسازی را در تاریکی و انزوا طی کرده اند . سنگها از عناصر مادر خاک بوجود آمده اند وقادرند ما را به انرژی غنی و مغذی خاک وصل کنند . آنها در طبیعی ترین و خالص ترین رنگهایشان حاصل نورند و انرژی کیهانی را منتقل می دهند ، آنها نیروهای آسمانی و زمین را جذب و هدایت می کنند و ساختار بلوریشان آنچه ارتباط ما و کیهان را برقرار می کند ، انعکاس می دهند و به همان نحو تأثیری هماهنگ کننده بر روی جسم و روان ما می گذارند . آنها مأموریت زیبا و با هدفی را در معالجه بیماریها و بهبود دردها به عهده دارند و این مأموریت را با قدرت ارتعاشات نوری که در خود دارند به خوبی به انجام می رسانند و بر روی سطوح هستی ما کار می کنند.

روزگاران قدیم و جواهرات

صحبت جواهرات از دوران کهن در میان آدمیان رواج داشته و کتابهای بسیاری در مورد آن از نویسندگان مشهور و نامی بر جای مانده است.در کتابهای قدیمی هندی ،چینی، فارسی و...داستانهای شگفت انگیزی در مورد جواهرات ،خواص وچگونگی پیدایش آنها وجود دارد.

بشر قرنهاست سنگهایی را خوش یمن دانسته ودر افسانه ها آنها را مربوط به سحر و افسون ،طالع بینی ، شفابخشی و اعمال معنوی میداند. پادشاهان ، پاپها و رهبران مذهبی از جواهرآلا تی مانند یاقوت و الماس استفاده میکردند تا اقتدار شخصی شان افزایش یابد .

پادشاهان و ملکه ها تاج های خود را با جواهرات و سنگهای قیمتی زینت میدادند وعقیده داشتند که هر سنگ خواص ویژه خود را دارد و زمانی که جواهرات را در تاج های خود به کار می بردند ، به غیر از قدرت و مال و مقام ، خود را در مقابل هر گونه بلا و بیماری بیمه می کردند و از انرژی های جواهرات برای بالا بردن نیروهای مثبت در اطراف سر خود ( چاکرای تاج ) استفاده می نمودند.

پیامبران و بزرگان نیز از جواهرات و انگشتری ها استفاده می کردند که اغلب اسماء الهی بر روی آنها حک شده بود .

در زمان حضرت سلیمان مردم از جواهرات استفاده می کردند و آ نها را ارج می نهادند . می گویند

در کشتی حضرت نوح در تاریکی از جواهرات برای روشنایی استفاده می شده است .

در مصر باستان نیز جواهرات برای کارهای مختلف تزیینی همچنین زینت لباس ها به کارمی رفته است.

زنان روحانی مصری از خمیره سنگها لوازم آرایش تهیه می نمودند و برای رنگ آمیزی لب ها ، چشمها و صورت استفاده می کردند.

هفت صد سال قبل از میلاد یونانیان ورومیان نیز از جواهرات برای زینت ومرهم زخم ها استفاده می کردند. « هرودوت » ،ارسطو و افلاطون درباره خواص سنگها مطالبی نوشته اند.

در تبت ، چین و معابد « ازتک » ، «اینکا » و « مایاها » کاهنان ، با زحمت بسیار سنگ ها را با دست شکل می داده اند.

در برخی از تمدن ها ، گردنبندهایی را به صورت تسبیح از سنگها می ساختند و از آنها برای رفع نگرانی و ایجاد آرامش استفاده می نمودند، امروزه نیز از این گردنبندهای تسبیح ماننداستفاده می شود.

ایرانی ها برای کارهای گوناگون از سنگها استفاده میکردند و برای زینت و تاج پادشاهان ، جواهرات را به کار می بردند. در قرن چهاردهم میلادی مردم اسپانیا و ایتالیا با جواهرات زیادی خود را زینت می دادند واین امر به شکل یک مد در آن زمان رواجیافته بود.

همچنین مسیحیان برای دوازده رسول،دوازده جواهر معین استفاده می کردند.

مدارکی که از اولین نویسندگان مسیحیت به جا مانده است،نشان میدهد جواهراتی که کشیشان عالی رتبه بر روی حمایل سینه خود به کار می برده اند دارای قدرت های مغناطیسی فوق العاده مربوط به سیاره های حاکم بر سرنوشت بوده است و این جواهرات قادر بودند با زبان درخشش رنگ ،به سؤالات پاسخ گویند. آنها نور سنگها را به عنوان مظهری از روح در ماده می دیدند. در تبت و هند سنگهای جواهر را خرد کرده ، به صورت پودر در می آوردند و از آن قرص یا مرهم می ساختند. این روش درمانی هنوز در درمانگاه های هند متداول است.



انگشتر

انگشتر در زمان های قدیم به عنوان نشانی از وفاداری و تعلق بوده است وهر بزرگ یا ثروتمندی طبق نشان وعلامتی که داشته ، انگشتری درست کرده و بر دست همسر یا همسران، غلامان و کنیزان خود می کرده است.

اکثر پادشاهان و حتی هنرمندان نیز از انگشتر استفاده می کردند برایمثال ویلیام شکسپیر انگشتری به دست داشت که روی آّن حروف w.s کنده شده بود .

بسیاری از افراد و پادشاهان انگشتر رابه عنوان هدیه و انعام به دوستان و زیردستان خود می دادند که گاهی این انگشتری ها بسیار گران قیمت بوده است .

برخی برای درمان بیماری ها و همچنین حفاظت ،در زمانی به خصوص بر روی انگشتر، دعا و یا اسماء حک کرده وطبق اصولی در زمان مقرراز آن استفاده نموده و نتیجه مطلوب را به دست می آورند و برخی از ممالک وحشی انگشتر می یاختند وآن را به زهرآلوده می کردند ودر شکار از آن کمک می گرفتند.

یکی از قدیمی ترین انگشترها که در حال حاضر نیز وجود دارد از یک سنگ سبز رنگ در ایران ساخته شده است که بر روی آن علاماتی وجوددارد و تاریخ ساخت آن را قبل از تاریخ مصر تخمین زده اند.

یکی دیگر ازانگشترهای قدیمی از قبر یکی از فراعنه در اهرا م مصر پیدا شده که یک نمونه از آن نیز از زمان حضرت یوسف به جای مانده است . می گویند حضرت سلیمان انگشتری داشته اند که اسم اعظم « الله » تعالی بر آن حک شده بود. حضرت موسی و پیامبر اسلام و دوازده امام و دیگر بزرگان نیز انگشتر بر دست داشته اند که عبارات یا نامهای خداوند بر آن حک شده بود . برخی از بزرگان از انگشتر خود به عنوان مهر برای نامه هاوپیامهای خود استفاده می نمودند .

رنگیترین رودخانه جهان

 

 

درخشش یخها بسان سنگهای قیمتی

شکل این قالب های یخ به صورت طبیعی در نتیجه شرایط خـاص آب و هـوایـی ایجاد شده است. دمای

هوا در حد انجماد و بادهای شدید موجب شده یخهای شناور در آب حرکت کنند و این تندیسهای خوش

منظره را خلق کنند.

این یخ ها در نتیجه ترکیب بادهای شدید و دمای در حد انجماد شکل گرفته و اندازه های آن به پانزده سانتیمتر

می رسد.

منطقه یخهای درخشان: به نظر می رسد که این یخ های بزرگ به رنگها سبز و آبی روشن می درخشند

ارتفاع این قالب های یخ، گاهی به پانزده متر می رسد و "الکسی تروفیموف" عکاس این تصاویر از دیدن

شگفتیهای اطرافش به شدت حیرت زده شده و تصاویر زیبایی را از لحظات حیرت خود ثبت کرده است.

این تصاویر در دریاچه بایکال در جنوب منطقه سیبری گرفته شده که دمای آن به منفی 38 درجه میرسد.

این دریاچه خود یکی از عجایب طبیعی است. دریاچه ای که 25 میلیون سال عمر داشته و یکی از بزرگ

ترین و عمیق ترین دریاچه های دنیا است.

دریاچه بایکال همچنین در برگیرنده یک پنجم از آب شیرین دنیا است.

زیبایی این تندیس ها در زمینی که یک دست سفید است نیز باز هم چشم نواز است.

به نظر می رسد که این تکه یخ با دست تراشیده شده و با باد شکل گرفته شده است.

الکسی 42 ساله که در نزدیکی دریاچه بایکال زندگی می کند، گفت: اگر نزدیک این دریاچه زندگی کنی

و تا کنون چنین تصاویر زیبایی را ثبت نکرده باشی به نظر عجیب می رسد چرا که همه باید زیبایی خیره

کننده این طبیعت را مشاهده کنند. نقاط کشف نشده ی بسیاری در این منطقه وجود دارد و من کارم به

عنوان یک عکاس نشان دادن این زیبایی ها است.

دریاچه بایکال در جنوب سیبری در کشور روسیه، میان استان ایرکوتسک و بوریاتیا واقع شده است، این

دریاچه از اماکن میراث جهانی اعلام شده ‌است.

بایکال قدیمی ‌ترین و عمیق ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان است و از آنجا که این دریاچه بسیار قدیمی و

دور افتاده بوده، دارای جانورانی است کـه فقط در این دریـاچـه یافت می‌شود، این جـانـوران شامل تعداد

زیادی از بی‌مهرگان، چندین گونه از ماهی‌ها و فک آب شیرین دریاچه بایکال هستند.

دانشمندان بر این عقیده هستند کـه خـوک های آبی این دریاچه در زمان های قدیم از اقیانوس شمالی

(شمالگان) آمده و بعد از سفر به سمت بالای رودخانه، به این دریاچه رسیده ‌اند.

غار میرا

این غار به عنوان دومین سیستم زیرزمینی بزرگ پرتغال شناخته می شود و در عمق 110 متری از سطح زمین قرار دارد. این غار با دیواره های رنگی که از اثرات گازهای مختلف به این شکل در آمده است بسیار جالب هستند به همین علت یکی از بزرگترین جاذبه های توریستی در این کشور به شمار می آید. در انتهای این غار یک دریاچه زیبا با آبشارهای مصنوعی درست شده است. سیستم جالب در این غار این است که با آسانسورهای شیشه ای سریع السیر شما را به سطح زمین می رساند.

کریستال های مکزیک

یکی از غارهای شگفت انگیز و ارزشمند دنیا در سال 2000 توسط دو معدنچی در یکی از رشته کوه های مکزیک یافت شد. این غار به عنوان بزرگترین معدن کریستال دنیا شناخته می شود. بعضی از کریستال های این غار می توانند به ارتفاع 11 متر و وزنی نزدیک به 55 تن برسند. تا امروز تنها بخش کوچکی از کریستال های آن استخراج شده است.

غار آبی

این غار یکی از ترکیبی ترین غارهای دنیا از نظر حالت های ژئوجغرافیایی است. در این غار موارد مختلفی از حالت های طبیعی دست به دست هم داده اند تا یکی از بزرگترین غارهای شناور دنیا به وجود آید. دیوارهای کریستالی و دریاچه ای به طول 100 متر و عمقی نزدیک به 70 متر ترکیبی بسیار زیبا کنار هم ایجاد کرده اند.
 

غار بلمار

این غار نزدیک به 170 سال پیش به طور تصادفی در یک مزرعه در کوبا پیدا شد و به عنوان یکی از قدیمی ترین جاذبه های گردشگری کوبا شناخته میشود. در این غار شگفتی های متفاوت طبیعت دیده می شود به طوری که 6 هال و 17 گالری در آن از زیبایی های بی نهایت غار به نمایش گذاشته شده است.

غار قندیل ها

غاری به عمق 20 متر در سطح زمین که در جزیره برمودا که البته با آن مثلث معروف و مرموز متفاوت است قرار دارد. این غار بیشتر به خاطر ترکیب رنگ و قندیل های بی شمارش است که معروف شد. در این غار یک دریاچه کوچک نیز وجود دارد. این دریاچه خودش به تنهای 15 متر عمق دارد. آب آن به قدری شفاف است که بدون مشکل می توان تا انتهای آن را مشاهده کرد.
 

غار ناهوتل

یکی از غارهای بسیار زیبای دنیا که در مکزیک واقع شده است به عنوان معجزه طبیعت در این منطقه به حساب می آید "ناهوتل" نام دارد. این غار در سال 1835 کشف شده است و البته در سال 1920 برای عموم به نمایش در آمده است. با رونق گرفتن این منطقه، در سال های بعد به پارک ملی مکزیک مبدل گردید. بسیاری از زمین شناس ها به این غار بادام زمینی نیز می گویند چرا که دیواره های آن به مانند پوست بادام زمینی است.
 

غار جیتا

در 20 کیلومتری شمال بیروت غاری قرار گرفته است که به عنوان یکی از بزرگترین غارهای دنیا شناخته می شود. غار"جیتا" با طول بیش از 9 هزار متر در حالی یکی از بزرگترین غارهاست که بزرگترین قندیل دنیا با 8.30 متر در آن قرار دارد. این غار به طور کلی با قندیل های مختلف پوشیده شده است و برخی قسمت های آن تا 108 متر ارتفاع دارد. حالت قرار گرفتن سنگ ها و قندیل های بی شمار این غار در دنیا منحصر به فرد است.
 

موگاوو

یکی از غارهای دست ساخته بشر که به عنوان مهمترین غار چین به حساب می آید " موگاوو" نام دارد. این غار 45 هزار متر مربع مساحت دارد و سراسر آن با نقاشی های سنتی پر شده است. در این غار بیش از دو هزار مجسمه رنگی نیز حضور داشته است و از همین رو به عنوان گنجینه اصلی آثار ملی چین شناخته می شود. مورخان قدمت این غار را به قرن 14 میلادی نسبت می دهند.

غار شگفتی ها

در 89 کیلومتری از شهر سویا اسپانیا غاری وجود دارد که اسپانیایی ها آن را شگفتی دنیا می دانند. این غار در سال 1886 کشف شد و البته تا سال 1914 برای بازدید عموم بسته بود. طول این غار نزدیک به 2130 متر است ولی همچنان بازدید کننده ها نمی توانند کل آن را ببینند. دریاچه های زیبا و البته غارهای تو در تو از جمله زیبایی های اصلی این شگفتی طبیعت است.

غار محسور

یکی از زیباترین غارهای دنیا را می توان در برزیل و در پارک ملی "چاپاددا" پیدا کرد. غار محسور در برزیل و یا حتی در دنیا نظیر ندارد، این غار نزدیک به 200 متر عمق دارد و البته دریاچه ای که در آن قرار دارد به اندازه ای تمیز است که تمامی کف غار به خوبی قابل دیدن است. زمانی که خورشید بر روی دریاچه می تابد بازتابی به رنگ آبی ایجاد می کند که تمام فضا را به خود می گیرد.
 

آتشفشان شناسی پشته های میان اقیانوسی علم زمین شناسی ژئو شیمی سنگ شناسی رسوبی کانی شناسی چینه شناسی مناطق آتشفشانی در ایران سنگ شناسی آذرین زمین شناسی نفت خاک رخساره ومحیط رسوبی تعین سن در زمین شناسی نفتگیر نفتگیر ساختمانی آتشفشان در اقیانوس تطابق زمین شناسی کیمبرلیت انواع سنگ دگرگونی مجاورتی مکانیک سنگ تقویم زمین شناسی تحلیل تغییر شکل سنگها مواد مصالح زمین شناسی از دیدگاه مهندسی چرخه سنگ خواص عمومی سنگ روشهای اندازه گیری سختی و دوام سنگ عمر زمین کانه آرایی تعیین سن سنگها تعیین سن نسبی طبقات رده بندی سنگهای آذرین آزمایشگاه فیزیک و شیمی و میکانیک خاک سیل‌ها آتشفشان نوع هاوایی گستریه ژئوشیمی دریای خزر نفتگیر چینه‌ای مواد مورد استفاده در گل حفاری رخساره ها و محیطهای رسوبی انواع محیطهای رسوبی قاره‌ای استخراج رخساره ها و مشخصات آنها آتشفشانهای ماه آشیانه های ماگمایی ...

سنگ شناسی یا پترولوژی

واژه Petrology به معنای سنگ شناسی در سال 1811 توسط پینکر تون ابداع و به کار برده شد. این نام از کلمات یونانی petra به معنی سنگ و logos به معنی بحث کردن مشتق گردیده است. سنگ عبارت از یک جسم طبیعی است که از یک کانی یا مجموعه ای از چند کانی تشکیل شده است و سنگ شناسی به معنای اعم قسمتی از علم زمین شناسی است که در آن راجع به طرز تشکیل ، منشا و همچنین توصیف و طبقه بندی و ترکیب سنگها صحبت می شود.

سنگ شناسی توصیفی قسمتی از سنگ شناسی است که در آن راجع به ترکیب ، مشخصات و طبقه بندی سنگها صحبت می شود. در سنگ شناسی توصیفی بسته به دقت مورد نظر از چشم غیر مسلح یا حداکثر با ذره بین دستی ، میکروسکوپ ، تجزیه شیمیایی ، دیفراکسیون اشعه ایکس و ... استفاده به عمل می‌آید.

سه خانواده سنگ
زمین شناسان ، بر پایه مشاهدات انجام شده ، سنگهای زمین را از نظر منشا به سه گروه اصلی تقسیم کرده اند که عبارتند از :
سنگهای آذرین
سنگهای رسوبی
سنگهای دگرگونی
سنگهای حد واسط

سنگهای آذر آواری و توفها :
این سنگها ، جزو سنگهایی هستند که از نظر ماده اولیه جز سنگهای آذرین و از نظر محل و طرز تشکیل جز سنگهای رسوبی هستند.

میگماتیت‌ها :
میگماتیت‌ها در زبان یونانی به معنی اختلاط است و عبارت از سنگی مرکب و ناهمگن که قسمتی از آن رنگ روشن و ظاهر گرانیتی داشته و قسمت دیگر از نوع گنیسی و از کانیهای تیره تشکیل شده است. این سنگ حد واسط سنگهای آذرین و دگرگونی است.

گرانیت آناتکسی :
این گرانیتها منشا رسوبی دارند و معمولا رسهای شیستی سرشار از کوارتز ، گریواک و آرکوز مولد این گرانیت می‌باشند. اگر این سنگهای رسوبی تحت تاثیر دگرگونی ناحیه‌ای شدید قرار گیرند ، بخشی از این سنگها ذوب شده و ماده حاصل از ذوب در فرآیندهای سنگ‌زایی مجدد یعنی تولید ماگمای پالین ژنتیک یا گرانیت‌هایی که از ذوب رسوبات به وجود می آیند ، شرکت می‌کند.
در سنگهای رسوبی در اثر دیاژنز تغییراتی صورت می‌گیرد که در این صورت نه می‌توان این سنگها را سنگهای رسوبی اولیه دانست و نه می‌توان آنها را جزو سنگهای دگرگونی طبقه بندی کرد

آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهر 3)از درون زمین به سطح آن راه می یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.
آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.
تولید مواد آتش فشانی و پدیده های مؤثر در ایجاد آتشفشان از دوره پرکامبرین تا عهد حاضر تغییر چندانی نداشته است و آنچه در این راستا تغییر کرده است، نوع دانسته ها، چگونگی اندیشیدن و نحوه بهره گیری از آنهاست.آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.
همچنین پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشانها ساخته شده است.

فوران های فومرولی در برخی کرات مانند قمر آیو در سیارهمشتری یک پدیده عادی می باشد. زبانه های آتش و لکه های خورشیدی را جدا از ماهیتشان، می توان نوعی فوران آتش فشانی در خورشید تلقی نمود.
علم آتشفشان شناسی به مباحث نحوه تشکیل و تحول ماگما، چگونگی جابجایی و حرکت انواع مواد، گدازه ها و ماگماها و نیز تحولات آنها در اتاقک های ماگمایی، چگونگی فعالیت آتش فشان ها و گسترش مواد آتشفشانی در سطح زمین، چگونگی تحول مواد آتشفشانی و ... اشاره می کند. علم آتشفشان شناسی از برخی علوم زمین چون پترولوژی ، تکتونیک جهانی، ژئوشیمی، چینه شناسی ، رسوب شناسی ، ژئوفیزیک ، کیهان شناسی و برخی دیگر از علوم تجربی مانند شیمی، فیزیک ، آمار و ریاضی کمک می گیرند.
 اگه خوشتون اومد بگین بازم بزارم...