جهان مدرن

به‌تازگی  منجمان نتایج تحقیقات خود روی داده‌های فضاپیمای کاسینی را منتشر کرده‌اند  که خبر از وجود آب در اعماق جوّ ارباب حلقه‌های منظومه‌ی شمسی می‌دهد. در  اواخر سال ۲۰۱۰ تصاویر دریافتی از فضاپیما کاسینی خبر از شکل‌گیری طوفانی  روی جوّ زحل داد. فعالیت این طوفان تا سال ۲۰۱۱ ادامه دار شد و ناحیه‌ی به  وسعت ۳۰۰ هزار کیلومتر را در برگرفت. در این مدت کاسینی داده‌های بسیار  ارزشمندی را از این طوفان عظیم به زمین ارسال کرد که نتیجه‌ی آن شگفت‌انگیز  است.

این طوفان  عظیم مانند یک مکش یا هم‌زن طبیعی عمل کرد به‌طوری که این امکان را داشت تا  برخی از مواد درونی جوّ زحل تا عمق ۱۶۰ کیلومتر را روی سطح آن بیاورد. آب  نیز یکی از این مواد بود. اما نه آب مایع یا بخار آب بلکه نشانه‌هایی از آب  در حالت جامد یا همان یخ‌آب روی سطح زحل رصد شده است. کوین بینز از اعضای  پژوهش می‌گوید: « یافته‌های جدید کاسینی نشان می‌دهد که زحل می‌تواند برخی  از موادش را از عمق ۱۶۰ کیلومتری به روی سطح بیاورد. این نشان می‌دهد زحلی  که همواره چهره‌ی آرامی از خود نشان می‌داد می‌تواند گاهی انفجاری هم باشد  یا حتی فعالیت‌اش طوفانی‌تر از سیاره‌ی مشتری باشد.»

زحل برخلاف قمرهایش که مملو از یخ‌آب  هستند خودش سرشار از هیدروژن و هلیم است اما نشانه‌هایی از حضور برخی از  مواد دیگر مانند آب روی آن یافت شده است

تصویر  موزاییکی فضاپیمای کاسینی از طوفان بزرگ زحل که با فاصله‌ی ۱۱ ساعت از  یکدیگر گرفته شده‌اند. رنگ‌های این تصاویر کاذب است تا بتوان جزئیات و  تغییرات آن‌ها را به‌خوبی مشاهده کرد. امتیاز تصویر: گروه تصویربرداری کاسینی

زحل برخلاف  قمرهایش که مملو از یخ‌آب هستند خودش سرشار از هیدروژن و هلیم است اما  نشانه‌هایی از حضور برخی از مواد دیگر مانند آب روی آن یافت شده است. وقتی  ما به زحل نگاه می‌کنیم در واقع در حال دیدن ابرهای بالایی جوّ زحل هستیم  که بیشتر آن از بلورهای آمونیاک تشکیل شده است. اما منجمان فکر می‌کنند که  در زیر این ابرها٬ ابرهای کم‌ارتفاع‌تری وجود دارند که عمدتاً از آب و   آمونیم هیدروسولفید تشکیل شده است. منجمان معتقدند که در لایه‌های پایین  آب وجود داشته اما مقدارش اندک بوده و بدون تردید در حالت یخی هم نبوده  است. لارنس اسراموفسکی٬ سرپرست پژوهش می‌گوید: « آب فقط این امکان را داشته  که از لایه‌های پایینی بیاید. احتمالاً جریان همرفتی قدرتمندی که در  لایه‌های پایینی جوّ شکل گرفته است آب را به‌سوی سطح هدایت کرده است.  هنگامی که بخار آب ارتفاع می‌گیرد٬‌ متراکم‌تر می‌شود و نهایتاً یخ می‌زند.  سپس با افزایش ارتفاع و کاهش دما٬ پوششی از مواد فرار مانند آمونیاک یا  آمونیم هیدروسولفید دور آن‌ کشیده می‌شود.»

وقتی ما به زحل نگاه می‌کنیم در واقع در  حال دیدن ابرهای بالایی جوّ زحل هستیم که بیشتر آن از بلورهای آمونیاک  تشکیل شده است. اما منجمان فکر می‌کنند که در زیر این ابرها٬ ابرهای  کم‌ارتفاع‌تری وجود دارند که عمدتاً از آب و  آمونیم هیدروسولفید تشکیل شده  است

به نظر  می‌آید که هر ۳۰ سال یک بار یا تقریباً در هر سال  زحلی طوفان عظیمی در  نیم‌کره‌ی شمالی‌اش شکل می‌گیرد. نخستین نشانه‌های این طوفان اخیر را  فضاپیمای کاسینی در روز ۵ دسامبر ۲۰۱۰/ ۱۴ آذر ۸۹ ثبت کرد که اندکی پس از  آن منجمان آماتور به سوی رصد آن هجوم آوردند و تصاویری زیبایی هم گرفتند.  این طوفان به‌تدریج به ابرطوفان بزرگ‌تری تبدیل شد و وسعتی به اندازه‌ی ۳۰۰  هزار کیلومتر در عرض جغرافیایی ۳۰ درجه‌ی شمالی اشغال کرد.